نفیسه سیدحسینی - معاونه شهرسازی و معماری شهرداری مشهد، مشهد، ایران
پریسا سیدحسینی - سازمان شناوری اطلاعات شهرداری مشهد، ، مشهد، ایران

مفهوم پایداری را می توان در ابعاد مختلف اقتصادی، کالبدی، محیطی و اجتماعی بررسی نمود که این مهم ارتباط تنگاتنگی با آسیب های اجتماعی، شکل و بافت شهری دارد. علیرغم اینکه عمده اقدامات فعلی و رویکردهای مقابله با اینگونه بافت ها که عمدتا در جریانات و پیش بینی های کالبدی خلاصه می گردد، پارامترهای اجتماعی، ریشه بسیار عمیقی در معضلات و مشکلات این بافت ها دارد و می تواند در عدم دستیابی به شکل خوب شهر تاثیر گذار باشد. شاخص های اجتماعی و تلاش در راستای نمایانی آنها در بافت های غیر رسمی بعنوان نخستین و ضروری ترین اقدام می تواند شرایطی مطلوب را در بهبود این محدوده ها و دستیابی به پایداری محیطی فراهم نماید .در این راستا هدف از انجام این پژوهش تدوین شاخص های اجتماعی پایداری و ارزیابی آنها در سکونتگاه های غیر رسمی است. شهر مشهد نیز به عنوان دومین کلانشهر ایران با بیشترین سهم پدیده حاشیه نشینی در کشور مواجه می باشد که در این پژوهش شهرک شهید مطهری بعنوان یکی از مهم ترین پهنه های سکونتگاه های غیر رسمی در مشهد بعنوان نمونه موردی جهت پیاده سازی شاخص های مستخرج انتخاب گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. برای بررسی ادبیات و سوابق موضوع و ارائه چارچوب نظری از مطالعات کتابخانه ای استفاده شده و به منظور تدوین معیارها از روش پرسشنامه خبرگان با جامعه آماری ۱۰۰ نفر استفاده و ارزیابی و اولویت دادن به معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) صورت پذیرفته است. در نهایت نتایج این پژوهش حاکی از این موضوع می باشد که شاخص های اجتماعی پیش نیاز بسیاری از اقدامات کالبدی و جریانات بهبود سکونتگاه های غیر رسمی می باشد و اقداماتی از قبیل تشکیل شوراهای اجتماعی، دفاتر تسهیلگری و افزایش برنامه های مشارکتی برای شهروندان می بایست در راستای دستیابی به پایداری شهری در اولویت برنامه ها و طرح ها قرار گیرد.

اسکان غیر رسمی،توسعه پایدار،پایداری اجتماعی،شهرک شهدی مطهری،شهر مشهد