حجت فرقانی - مدیر کل دفتر طرح ها و مطالعات شهری، شهرداری مشهد، مشهد، ایران

یکی از عوامل موفقیت و کارآمدی نظام برنامه ریزی شهری در هر کشور، ایجاد تعادل و مطلوبیت با در نظر گرفتن دو اصل قابلیت انعطاف (Flexibility) و قابلیت پیش بینی روند توسعه (Predictability) است. تحولات شهرنشینی و گسترش شهرها در اغلب جوامع باعث تخریب جدی محدوده های طبیعی شهرها شده است یکی از این محدوده های طبیعی بستر کال ها ومسیرهای سیلاب در شهرهاست که در توسعه نامتعادل شهری دچار تخریب و تعدی به بستر و حرایم آنها شده است. شهر مشهد بعلت استقرار در دامنه رشته کوه های بینالود و حوزه آبریز رودخانه کشف رود دارای مسیل هاو کال های متعددی است که در حال حاضر بسیاری از آنها تخریب و جای آنها را ساخت و سازهای بی رویه شهری گرفته است. احیای کال ها نیازمند برنامه ای منسجم و کارا در طرح های توسعه شهری است. بر این اساس مدیران شهری راهی جز روی آوردن به روش های نوین برنامه ریزی را ندارند. یکی از روش های قابل اعتماد در این زمینه توجه به برنامه های حق انتقال توسعه (TDR) می باشد. این مقاله به بررسی بکارگیری روش انتقال حق توسعه در محدوده کال پاچنار شهر مشهد پرداخته و با بررسی مبانی نظری مربوط به این نوع توسعه، با بررسی نتایج حاصل از بکارگیری این برنامه جهت آزاد سازی بستر وحریم کال پاچنار، آسیب ها و چالش های پیش رو و مزایای این طرح را شناسایی نموده و به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا بکارگیری این روش برای محدوده کال پاچنار موفقیت آمیز بوده است؟ الزامات و شرایط استفاده از این برنامه چگونه است؟ و نهایتا روش های موثر بکارگیری برنامه حق توسعه برای سایر محدوده شهری و کاربریهای شهر مشهد را چگونه و با چه شرایطی می توان پیشنهاد نمود.

انتقال حق توسعه( TDR)- کال پاچنار- تحولات شهرنشینی