علی بوعذار - کارشناسی ارشد جامعه شناسی- گرایش مردم شناسی

«زیارت، تعظیم، تکریم، گرامیداشت و یادکرد انسان های شایسته، هنرمند، فرهیخته، فرهنگ ساز، نقش آفرین، مصلح، متحول کننده تاریخ... و نیز زنده نگه داشتن نام و یاد آنها پس از مرگ، لازمه محبت، عشق و ارادت انسان ها به نیکی ها و کمالات است و ریشه در فطرت و سرشت آدمی دارد» در باب برخی زیارات، از جمله زیارت عاشورا، جامعه، زیارت امام رضا(ع) و زیارات مربوط به امیرالمومنین(ع)، تحقیقات نسبتا زیادی صورت گرفته است، اما با توجه به اشکال هایی که برخی برای نفی مسئله زیارت مطرح می کنند و آن را نمود شرک می دانند، در این نوشتار، جزءبه جزء این مسئله بررسی شده است. ابتدا مروری اجمالی برتاریخچه زیارت از زمان خلقت آدم ابوالبشر تاکنون صورت گرفته است تا پاسخ پرسش های زیر روشن گردد: آیا مسئله زیارت مقابر و بزرگان هر قوم در دوره شیعیان مرسوم شده یا قبل از آن نیز وجود داشته است؟ جایگاه زیارت در میان اقوام دیگر چگونه است؟ اهداف، فواید، آفات و آسیب های زیارت چیست؟ علل تکفیر زائران بهترین مخلوقات خداوند، توحیدی یا مغرضانه است؟ برای پاسخ به پرسش های مذکور در این مبحث، برخی دلایل قائلان به شرک زوار مطرح شده است و با ادله متناقض خود آنان مورد نقد قرار گرفته است. همچنین، به دلیل مخالفت ایشان با خواندن زیارت نامه (به ویژه در اطراف قبرستان بقیع)، یک بررسی محتوایی پیرامون عبارات، مفاهیم و آداب زیارات ماثور صورت گرفته است تا مشخص گردد تناقضی با توحید دارد یا اهداف مغرضانه باعث منع آن می گردد. این مفاهیم و آداب شامل توحید، نبوت، معاد، امامت و جایگاه امام، درخواست شفاعت و توسل به امام می باشد و به نظر نمی رسد منافاتی با توحید داشته باشد. برخی مفاهیم، از اصول دین است و در قرآن نیز موجود است و برخی مانند شفاعت با ادله قرآنی قابل تایید است.

زیارت، دین، اعتقادات مذهبی، اصول مذهبی