سعید حمیدیان - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
سید مسعود حسینی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

سفر فغانی شیرازی به هرات و چگونگی برخورد با او بر اساس روایت اوحدی بلیانی، باعث شده تا گروهی از پژوهش گران معاصر شعر و ادب فارسی بر مبنای آن روایت، مکتب ادبی هرات سده­های نهم و دهم را نقد و ارزیابی کنند. اتکا به روایت واحد و نادیده گرفتن دیگر روایات و نکات جانبی مساله، از یک سو مانع شناخت دقیق شعر و ادب هرات اواخر روزگار تیموری و اوایل عهد صفوی شده و از سوی دیگر جایگاه هرات را در ایجاد مکتب نازک خیال در ابهام قرار داده است. این رویکرد، فغانی شیرازی را تنها بنیان گذار مکتب نازک خیال یا آن چه به نام سبک هندی شناخته می شود، معرفی می کند و از بیان نقش دیگر شاعران آن روزگار مانند آصفی هروی در بنیان گذاری این مکتب، پرهیز می کند. ازآن جاکه روایت اوحدی تنها روایت نیست و روایات دیگر عکس این مساله را ثابت می کنند، پرداختن به این موضوع اهمیت می­یابد. بازنگری سفر فغانی به هرات و بررسی گوشه های تاریک این سفر و تاثیرپذیری فغانی شیرازی از آصفی هروی و تاثیرگذاری او بر برخی از شاعران هرات، موضوع اصلی این مقاله است که با روش استنادی تاریخی به صورت تحلیلی توصیفی ارائه می شود. برایند این پژوهش آن است که برخلاف روایت اوحدی بلیانی، شعر فغانی شیرازی در هرات مورد استقبال و تحسین قرار گرفته است. فغانی از شیوه شعر رایج آن زمان هرات به ویژه شعر آصفی تاثیرپذیرفته و در مواردی خود تاثیرگذار بوده است.

آصفی هروی, فغانی شیرازی, نازک خیالی, هرات, سده نهم و دهم