رقیه گنجی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین- پیشوا، ورامین، ایران
مژده ملکی - استادیار، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین- پیشوا، ورامین، ایران
ندا خردپیر - استادیار، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین- پیشوا، ورامین، ایران

بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه با عامل Fusarium solani f. sp. phaseoli یکی از مهمترین بیماری­ های خاکزاد لوبیا با گسترش جهانی است. در حال حاضر مدیریت این بیماری با استفاده از قارچ کش ­ها، علی ­رغم مشکلات زیست­ محیطی، در اغلب توصیه ­های فنی وجود دارد. از این رو، این تحقیق با هدف شناسایی راهکار مدیریتی سالم مانند استفاده از اسانس ­ها و عصاره­ های گیاهی انجام گرفت. در این مطالعه اثر اسانس دو گیاه آویشن و زنیان، در شرایط آزمایشگاهی روی شاخص ­های زیستی قارچ بیمارگر بررسی شد. از قارچ­ کش ایپریدیون+ کاربندازیم با غلظت ۵/۱ در هزار به­ عنوان معیار مقایسه کارآیی اسانس ­ها در آزمایش استفاده شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از سرعت رشد کلنی قارچ عامل بیماری و میزان بازدارندگی از رشد توسط اسانس دو گیاه، تحت پنج غلظت ۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ پی ­پی ­ام. نتایج نشان داد، اسانس آویشن در غلظت ۱۰۰ پی ­پی ­ام به میزان ۳۰/۵۸ درصد و اسانس زنیان در غلظت ۱۰۰ پی ­پی ­ام به میزان ۱۷/۴۱ درصد بازدارندگی از رشد مسیلیومی قارچ داشتند. قارچ کش ایپریدیون+کاربندازیم بهترین تیمار در بازدارندگی از رشد پرگنه قارچ با ۵۳ /۷۸ درصد را نشان داد و از این لحاظ با آویشن در غلظت ۱۰۰ پی ­پی ­ام اختلاف معنی ­دار داشت. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، می ­توان اسانس گیاه آویشن را گزینه مناسبی جهت بررسی­ های بیشتر به ­عنوان بخشی از برنامه مدیریت تلفیقی بیمارگر در کنار قارچ ­کش ­های متداول یا سایر روش­ های مدیریتی در نظر گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق به مطالعات تکمیلی گلخان ه­ای و مزرعه ­ای نیز نیاز دارد.

phaseoli, کنترل, آویشن, زنیان