آیدین حمیدی - دانشیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، کرج، ایران
محمدرضا رمضانی مقدم - استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
حسن نجار - محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
مرتضی عرب سلمانی - استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران.
اکرم مهاجر عباسی - کارشناس، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران.

به­ منظور تعیین ارزش زراعی و مصرف (VCU) برخی ژنوتیپ­ های­ پنبه در استان خراسان ­رضوی در سال های۱۳۹۳ و ۱۳۹۴، عملکرد وش و اجزای آن و برخی خصوصیات ریخت­ شناختی مرتبط و کیفیت الیاف ژنوتیپ­ ها و ارقام شاهد براساس طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار مقایسه شدند. ژنوتیپ­ های مورد بررسی کاشمر، خورشید و R۷ و ارقام تجاری گلستان، خرداد، و ورامین ارقام شاهد بودند. نتایج نشان داد وزن غوزه در سال دوم و عملکرد وش و زودرسی در سال اول بیشتر بود. همچنین ژنوتیپ­ هایR۷ و خورشید به­ ترتیب از بیشترین و کمترین تعداد شاخه زایا در سال­ های آزمایش برخوردار بودند. رقم شاهد خرداد و ژنوتیپ خورشید دارای بیشترین تعداد غوزه (۱۷ غوزه) در هر دو سال آزمایش بودند. ژنوتیپ کاشمر نیز در هر دو سال آزمایش از بیشترین قطر طوقه (قطر اولین گره ساقه روی سطح خاک) و ارتفاع بوته (۱۲۰ سانتی­ متر) برخوردار بود. همچنین در هر دو سال ارقام شاهد خرداد و گلستان دارای بیشترین و ژنوتیپ ­های جدید خورشید و کاشمر دارای کمترین تعداد شاخه رویا بودند. ژنوتیپ کاشمر از کیل و استحکام الیاف بالاتری (به­ ترتیب کیل ۳۹/۹۶ در سال اول و استحکام ۳۰/۴۸ گرم بر تکس در سال دوم) برخوردار بود. براساس نتایج این تحقیق، باتوجه به بسته ­بودن ساختار تاج پوشش(کانوپی) و ارتفاع بوته بیشتر و تعداد شاخه رویای کمتر ژنوتیپ ­های خورشید و کاشمر، این ژنوتیپ ها برای کشت در استان خراسان رضوی و مناطق مشابه مناسب و قابل ­توصیه می­ باشند.