درسا دریکنده - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
علی شاهنظری - استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
مجتبی خوش روش - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
گریت هوگنبوم - استاد گروه مهندسی کشاورزی و زیست شناسی، دانشگاه فلوریدا، گینزویل، آمریکا.

مطالعه حاضر، با هدف بررسی تاثیرات تغییر­اقلیم بر نیاز آبی، بهره ­وری آب و ریسک عملکرد برنج رقم هاشمی، تحت سه سناریوی انتشار خوش­بینانه، بینابینی و بدبینانه گازهای گلخانه ­ای شامل: RCP۲.۶،  RCP۴.۵و RCP۸.۵ صورت گرفت. تیمارهای اجرا شده در مزرعه شامل: دو روش کم ­آبیاری تنظیم­شده (آبیاری تمام جویچه ­ها) و خشکی بخشی ریشه (آبیاری یک در میان جویچه ­ها) هر یک با سه سطح سطح تنش خشکی ۱۰، ۳۰ و ۶۰ کیلوپاسکال (RDI۱۰، PRD۱۰، RDI۳۰، PRD۳۰، RDI۶۰، PRD۶۰) و تیمار آبیاری کرتی با مدیریت غرقاب دایم (FI) بود. از مدل گیاهی CERES-Rice برای شبیه ­سازی رشد و توسعه برنج و از مدل گردش عمومی CanESM۲ برای پیش­نگری تغییر­اقلیم آینده نزدیک (۲۰۴۷-۲۰۲۶) نسبت به دوره پایه (۲۰۰۵-۱۹۸۴) استفاده شد. تغییرات نیاز آبی حاکی از آن بود که میانگین نیاز آبی برنج برای همه تیمارهای آبیاری در همه سناریوهای RCP  به جز سناریوی بدبینانه RCP۸.۵ در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت­. به ­دلیل کاهش طول دوره رشد، میزان بهره ­وری آب نسبت به دوره پایه در سناریوهای RCP  کاهش نشان داد. با این حال، بیشترین میزان بهره ­وری آب گیاه به تیمار آبیاری FI اختصاص داشت که به­ دلیل رطوبت زیاد خاک در مقایسه با تیمارهای کم­آبیاری بود. ارزیابی ریسک عملکرد نشان داد که درصد ریسک عملکرد برنج نسبت به میانگین دوره پایه افزایش خواهد یافت. به ­گونه ­ای که ریسک کاهش ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار عملکرد برنج در تیمار آبیاری سنتی FI، تحت سناریوهای پایه (Baseline)، RCP۴.۵، RCP۸.۵ و RCP۲.۶ به­ ترتیب ۱۳ درصد، ۲۰ درصد ، ۲۱ درصد و ۳۱ درصد برآورد گردید.  نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در صورت ثابت ماندن روش ­های مدیریتی در مزرعه، احتمالا در آینده نزدیک، عملکرد برنج هاشمی کاهش می­یابد  و باید به دنبال بهینه­سازی روش­های مدیریتی و کشت ارقام مقاوم­تر به تنش ­های آبی بود.

کم آبیاری, سناریوهای انتشار گازهای گلخانه ای, ریزمقیاس سازی, مدل گیاهی, DSSAT