مصطفی نیسی - دانشجوی کارشناسی ارشد آب و سازه های هیدرولیکی، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
سید محسن سجادی - استادیارگروه سازه های آبی، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
محمود شفاعی بجستان - استاد، گروه سازه های آبی، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.

دریچه سالونی به­ عنوان سازه­ای نوین دارای مزایایی از جمله روگذر بودن و عبور رسوبات و شاخ و برگ درختان همراه با جریان می­باشد که به­ منظورتنظیم سطح آب در شبکه ­های آبیاری استفاده می­ گردد. در مطالعه حاضر بررسی آزمایشگاهی روی نوع جدیدی از این دریچه، به نام دریچه سالونی – بیضوی در شرایط جریان آزاد انجام گردید.  آزمایش ­ها در فلومی به طول ده متر و عرض ۸/۰ متر و ارتفاع ۶/۰ متر با دبی ­های ۶/۴۰، ۲/۵۸، ۷۳، ۸/۸۴ و ۸/۹۳ لیتر­­­­­ بر­ ثانیه و در پنج زاویه ۲۰، ۵/۲۲، ۳۰، ۵/۳۷ و ۴۵ درجه انجام گردید. نتایج نشان داد که دبی جریان رابطه مستقیمی با نسبت بازشدگی دریچه و نسبت عرض فلوم به عمق جریان در بالادست دریچه دارد. در ادامه رابطه بدون بعدی به ­منظور تخمین دبی جریان عبوری از دریچه با دقت بالایی (MAPE =۴.۴۴ %)،  پیشنهاد گردید. هم­چنین تغییرات انرژی جریان عبوری از دریچه سالونی – بیضوی در شرایط جریان آزاد تابعی از نسبت بازشدگی و عدد فرود می­ باشد.

هیدرولیک جریان, شبکه های آبیاری, راندمان, ضریب دبی, سازه های تنظیم و کنترل جریان