بهزاد متشفع - دانش آموخته دکتری مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز.
علی محمد آخوندعلی - استاد گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز.
محمدرضا شریفی - دانشیار گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز
حیدر زارعی - دانشیار گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز .

دست یابی به برآورد روان آب حوضه، مستلزم شبیه سازی هر چه واقعی تر فرایند بارش –روان آب است. تلاش برای نزدیک نمودن شبیه سازی به واقعیت فرایند، همواره مورد نظر محققین بوده است. چگونگی موقعیت اولین نقطه شروع روان آب در سطح حوضه، منجر به الگوهای مختلف به دلیل شکل گیری جریان شده و در نتیجه، در میزان دقت شبیه سازی فرایند، موثر است. الگوی تاخیری شکل گیری جریان در حوضه آبریز، به دلیل فرض تشکیل جریان از مرکز سطح، برخلاف الگوی متعارف در شبیه سازی نظیرHEC-HMS، به واقعیت شروع جریان، نزدیک تر به نظر می رسد. در تحقیق حاضر برای ارزیابی الگوی تاخیری، در حوضه آبریز رود زرد، به مقایسه آن با الگوی متعارف در شبیه ساز HEC-HMS پرداخته شد. نتایج نشان داد الگوی تاخیری، برخلاف الگوی متعارف، به دلیل افزایش تعداد پارامترها، به ازای سه واقعه بارش، دارای مقادیر توابع هدف Nashو PWRMS به ترتیب ۱۳/۰- ، ۳۷/۰ ، ۰۸/۰- و ۴۹/۲، ۳۵/۸، ۴۱/۶ می باشد که در مقایسه با مقادیر نظیر آن ها ۵۷/۰، ۶۸/۰، ۴۳/۰، و ۰۳/۱، ۹۶/۶، ۸۷/۳ در الگوی متعارف، دارای دقت پایین تری بود. این در حالی است که تحلیل حساسیت پارامترها نشان داد، نوع الگو، در حساسیت نسبی پارامترها، متفاوت است. به طوری که در الگوی تاخیری، پارامتر k، در مقایسه با پارامتر CN از حساسیت بیشتری نسبت به حساسیت آن ها در الگوی متعارف، برخوردار است. مقایسه دو الگوی انتخابی در برآورد حجم سیلاب، نشان داد که الگوی تاخیری عملکرد مناسب تری نسبت به الگوی متعارف دارد.

مدل HEC-HMS, الگوی متعارف, الگوی تاخیری, بهینه سازی, تشکیل روان آب