حسین ابراهیمی اسبورزی - ۱ Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
سید علی محمد مدرس ثانوی - ۱ Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
ابوالفضل باغبانی آرانی - Department of Agriculture Science, Faculty of Agriculture, Payame Noor University, Tehran, Iran

به منظور بررسی اثرات تنش کم آبی و انواع کود نیتروژن بر پارامترهای فلورسانس کلروفیل، سرعت فتوسنتز، محتوای کلروفیل و فلاونوئید کل، شاخص سطح برگ و عملکرد ماده خشک نعناع فلفلی، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۷ در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری بر­اساس ظرفیت مزرعه و به ترتیب بعد از تخلیه ۲۵، ۴۰ و ۵۵ درصد آب قابل استفاده در منطقه ریشه) به عنوان عامل اصلی و شش تیمار کودی بر­اساس نیتروژن مورد نیاز گیاه (به ترتیب ۱۰۰ درصد کود شیمیایی، بدون کود، ۵۰ درصد کود شیمیایی + ۵۰ درصد آزوکمپوست، ۱۰۰ درصد ورمی کمپوست، ۱۰۰ درصد آزوکمپوست و ۵۰ درصد کود شیمیایی + ۵۰ درصد ورمی کمپوست) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان دادند که تنش کم آبی به طور معنی داری، فلورسانس حداکثر، فلورسانس متغیر ، کارایی کوانتومی فتوسیستم II، سرعت فتوسنتز، شاخص سطح برگ و عملکرد کل ماده خشک را کاهش داد ولی فلورسانس حداقل و غلظت فلاونوئید کل را افزایش داد. نتایج حاکی از آن است که تنش کم آبی، باعث بازدارندگی نوری فتوسیستم  IIگردیده و با کاهش سطح برگ، سبب کاهش عملکرد ماده خشک نعناع فلفلی گردید به گونه ای که تنش کم آبی شدید، سبب کاهش ۴۳ درصدی سطح برگ نسبت به شرابط بدون تنش گردید. همچنین، در اکثر صفات مورد بررسی، تیمارهایی که با کود نیتروژن (خصوصا ورمی کمپوست) تیمار شده بودند سبب بهبود شاخص های فتوسنتزی و در نهایت عملکرد ماده خشک گیاه گردیده و همچنین توانسته است اثرات منفی تنش کم آبی شدید بر آنها را تعدیل کنند. علاوه بر این، در راستای کشاورزی پایدار و با توجه به دارویی بودن گیاه نعناع فلفلی، می توان با تلفیق کود شیمیایی اوره و ورمی کمپوست، به میزان ۵۰ درصد از مصرف کود شیمیایی کاست.

Azocompost, Drought stress, Photosynthetic parameters, Urea, Vermicompost, آزوکمپوست, اوره, پارامترهای فتوسنتزی, تنش خشکی, ورمی کمپوست