زهرا باقرپور - دانش آموخته کارشناسی ارشد تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
جواد رضائی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
یوسف روزبهان - استاد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

هدف این پژوهش، بررسی پتانسیل بیوچار در تقویت اثربخشی پروبیوتیک ها (باسیل/لاکتوباسیل) بر فعالیت های میکروبی-آنزیمی و تخمیر برون تنی شکمبه گوسفند بود. آزمایش با هفت تیمار شامل جیره فاقد پروبیوتیک و بیوچار (شاهد) و جیره های حاوی باسیل، لاکتوباسیل، بیوچار، باسیل-بیوچار، لاکتوباسیل-بیوچار و باسیل-لاکتوباسیل-بیوچار انجام شد. جمعیت های باکتریایی و پروتوزوآیی، آنزیم های هیدرولیتیک، هضم پذیری، فراسنجه های تولید گاز، ظرفیت آنتی اکسیدانی و فرآورده های تخمیر طی انکوباسیون های ۲۴ و ۷۲ ساعته تعیین شدند. مصرف جداگانه پروبیوتیک ها و بیوچار موجب افزایش هضم پذیری، سوبسترای تجزیه شده، اسیدهای چرب فرار و توده میکروبی شد (۰۵/۰>P)، اما باکتری های پروتئولیتیک، پروتئاز و فعالیت آنتی اکسیدانی تغییر نکرد. باکتری های سلولولیتیک و آنزیم های فیبرولیتیک در تیمارهای باسیل و بیوچار بیشتر از شاهد بود (۰۵/۰>P). همچنین، تعداد پروتوزوآها در گروه های باسیل و لاکتوباسیل کمتر از شاهد بود (۰۵/۰>P). آلفاآمیلاز در انکوباسیون ۲۴ ساعته در تیمارهای باسیل و لاکتوباسیل افزایش یافت (۰۵/۰>P)، اما تحت تاثیر بیوچار قرار نگرفت. در زمان ۷۲، آلفاآمیلاز در شاهد کمتر از تیمارهای پروبیوتیکی و بیوچار بود (۰۵/۰>P). متان، آمونیاک و نسبت استات:پروپیونات در تیمارهای پروبیوتیک و بیوچار در مقایسه با شاهد کاهش یافت (۰۵/۰>P). گنجاندن بیوچار در جیره های پروبیوتیکی (باسیل-بیوچار، لاکتوباسیل-بیوچار و باسیل-لاکتوباسیل-بیوچار)، هضم پذیری، سوبسترای تجزیه شده، توده میکروبی، اسیدهای چرب فرار و آنزیم های فیبرولیتیک را به بیشترین مقدار رساند، و کمترین آمونیاک و متان حاصل شد (۰۵/۰>P). بیشترین جمعیت سلولولیتیک ها در گروه های باسیل-بیوچار و باسیل-لاکتوباسیل-بیوچار، و بیشترین آلفاآمیلاز در تیمارهای لاکتوباسیل-بیوچار و باسیل-لاکتوباسیل-بیوچار مشاهده شد. درمجموع، افزودن بیوچار در جیره های پروبیوتیکی به منظور تقویت تاثیر پروبیوتیک ها بر هضم و تولید توده میکروبی، و کاهش متان و آمونیاک قابل توصیه است، هرچند مطالعات بیشتری لازم است.

باسیل, بیوچار, شکمبه, فعالیت میکروبی-آنزیمی, لاکتوباسیل