ساسان یغمائی - دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، تهران، ایران
محمد اکوان - دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، تهران، ایران
ان شاء الله رحمتی - استاد گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، تهران، ایران

سرنوشت انسان پس از مرگ اهمیتی اساسی برای انسان ها دارد و هم در ادیان و هم نزد فلاسفه از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ارتباط این موضوع با بحث معاد جسمانی بر اهمیت آن می افزاید. درباره نحوه زندگی انسان پس از مرگ دیدگاه های متفاوتی مطرح شده است، از جمله اینکه انسان در زندگی پس از مرگ از بدن بهره مند است. ملاصدرا و شیخ احمد احسایی از قائلان به این دیدگاه هستند. این پژوهش بر اساس روش تحلیل محتوا از طریق داده های کتابخانه ای، آثار ملاصدرا و احسایی را با رویکردی تطبیقی بررسی کرده است. ملاصدرا بر اساس مبانی فلسفی اش، چون اصالت وجود، تشخص وجود، حرکت جوهری و رابطه نفس و بدن، در تبیین عقلانی و فلسفی نحوه کیفیت بدن انسان پس از مرگ تلاش کرده است. احسایی نیز با طرح کالبدی چهارلایه برای انسان، از طرح عوالم و مراتب چندگانه که منجر به سیری نزولی و صعودی برای انسان می شود، در تبیین این موضوع بهره برده است. ملاصدرا و احسایی در نهایت در اینکه انسان در زندگی پس از مرگ از وجود بدن بهره مند است اشتراک نظر دارند، اما کیفیت این بدن در این دیدگاهشان متفاوت است. همچنین در هر دو دیدگاه عینیت بدن اخروی با بدن دنیوی مبتنی بر نوع خاصی از معنای عینیت است.

ملاصدرا, احسایی, نفس, بدن, بدن اخروی