عبدالکریم گمشادزهی - عضو هیات علمی گروه صنایع دستی دانشگاه سیستان و بلوچستان

عناصر معماری و تزئینات در بناهای مربوط به دوره ی تیموریان مروج شاهکارهای این دوره هستند. عظمت مدارس و مساجد این دوره، الگوی شناخته شده در مسیر تفننی سبک تزئینات تلقی می گردند. کاشی کاری از مهم ترین مظاهر بروز مفاهیم معنوی و عرفانی در هنر ایران و تزئینات مساجد، مدارس و اماکن مذهبی به شمار می رود. کاربرد کاشی در معماری، نقش تزئین را به همراه دارد که این مصالح، بیشتر مربوط به محدوده ی جغرافیایی ایران بوده است. استفاده از طرح، نقوش و رنگ کاشی در زمینه متضاد، نقش های بزرگی را تداعی می کنند که در ابتدا عموما از رنگ آبی به همین منظور استفاده شده است. ایجاد و استفاده از عوامل و مصالح موجود در کاشی کاری و کتیبه ها در تزئینات داخلی و بیرونی باعث گردیده تا ارتباط بصری مناسبی با بناها بوجود آید. در این مقاله ابتدا به بررسی تزئینات معماری تیموریان پرداخته و در ادامه، شناختی بر مدل های کاشی معرق و تلفیق کاشی و آجر در کتیبه نگاری، مدارس غیاثیه خرگرد و الغ بیگ مورد بررسی قرار می گیرند. هدف از این پژوهش، نگاهی در تاثیرپذیری تزئینات مدارس، نوع کاشی کاری و کتیبه نگاری و تزئینات این دوره در مناطق خراسان و قلمرو حکومت تیموریان است.

تزئینات، معماری، تیموریان، کاشی کاری، مدرسه، غیاثیه، الغ بیگ