فاطمه اردو - استادیار دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران، تهران، ایران

امروزه اکثر متخصصان و صاحب نظران، نظام آموزش عالی را مهمترین نهاد تاثیرگذار در ارتقاء سطح فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی می دانند. از این رو هدف از بررسی این پژوهش، آسیب شناسی آموزش عالی ایران با تاکید بر محورهای سه گانه و نیز تعیین و شناسایی ابعاد و مولفه های آن در قالب الگوی مفهومی پژوهش است. جامعه آماری این پژوهش، اساتید، مسئولین و دست اندرکاران سیاست گذاری، تصمیم گیری و خبرگان برنامه ریزی آموزش عالی در حوزه نظری پژوهش بوده اند. این افراد با استفاده از روش تحقیقی کیفی پژوهی و از طریق مصاحبه با ۱۸ نفر از خبرگان با روش نمونه گیری هدفمند و انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام پذیرفت. روایی یافته ها نیز با روش های تطبیق مشارکت کنندگان و بازبینی همکاران بررسی شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از کدگذاری باز و محوری استفاده شده است. یافته ها حاکی از وجود ۱۶۱ گزاره مفهومی، ۴ مقوله اصلی (بعد) و ۱۳ مقوله فرعی است. این عومل در برگیرنده: ۱- عامل کارکردی رفتاری محتوای: (عوامل نگرشی، ارزشی و مفروضه ای، پژوهش، ویژگی­های حرفه ای)، ۲- عامل ارتباطی و تعاملی: (ناهماهنگی بین نهادهای سیاست گذار و برنامه ریزان، عوامل بازخوردی، عوامل اقتصادی- اجتماعی)، ۳-عوامل ساختاری: (ساختار نهادهای سیاست گذار و تصمیم گیرنده، عوامل مالی، عوامل قانونی، عوامل اطلاعات)، ۴- عوامل زمینه­ای (زمینه شناخت آموزش عالی- ساختار کلان (تمرکززدایی)، فرهنگ) بود که روابط بین آنها در الگوی مفهومی پژوهش ترسیم شد. بنابراین باتوجه به مسائل و مشکلات مطرح شده در این پژوهش، در کنار دستاوردها، کاستی ها و نقاط ضعف جدی، می توان با بازنگری قوانین و مقررات و تعامل بیشتر ارگان های تصمیم گیرنده به مشکلات و چالش های پیش روی نظام آموزش عالی ایران فائق آمد.

آسیب شناسی, برنامه ریزی, چالش ها, سیاست ها, نظام آموزش عالی ایران