محمد پورکیانی - رییسمرکز تمدن پژوهشکده شهیدصدر دانشگاه جامع امام حسینعلیهالسلام، تهران، جمهوری اسلامی ایران
محمدرضا فتح اله بیاتی - دانشجوی دکتریمعارف اسلامی وفرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادقعلیهالسلام،تهران، جمهوری اسلامی ایران

مسئله اصلی پژوهش حاضر تاثیر تجدد در ساختار سیاست گذاری فرهنگی ایران است. برای پاسخ به این سوال به آغاز ورود تجدد به ایران در دوره قاجار پرداخته و آثار آن در سیاست گذاری فرهنگی دوران قاجار و پهلوی بررسی می شود. روشنفکران ایران با تعلق خاطر به جهان نوین، ایران را عقب افتاده از قافله تمدن پنداشته و دولت را مامور ایجاد بخش فرهنگ برای تربیت فرنگی مآب مردم می دانستند. برهمین اساس، اجماع روشنفکران و شاهان ایران موجب تغییرهای تدریجی در ساختار سیاست گذاری فرهنگی ایران می گردد. در این پژوهش دوگونه آرمانی از سیاست گذاری فرهنگی برای دو دوره ایران پیشانوین و ایران نوین معرفی شده که به صورت گفتمانی صورت بندی شده اند. گفتمان سیاست گذاری فرهنگی بومی حول دال مرکزی «استمرار سنت» شکل گرفته و با محوریت نهادهای مردمی عمل می کند. درحالی که گفتمان سیاست گذاری فرهنگی دولتی حول دال مرکزی «هم شکلی با غرب» شکل گرفته و با محوریت سازمان های دولتی عمل می کند. در این پژوهش با روش کتابخانه ای اسنادی داده های تاریخی جمع آوری می شود، سپس با استفاده از گونه شناسی نوع آرمانی، دو گونه از سیاست فرهنگی مورد اشاره قرارگرفته و ارتباط و پیوستگی درونی آنها با روش مفصل بندی ترسیم می شود.

روشنفکری, سیاست گذاری فرهنگی, ایران, دولت, قاجاریان, پهلوی