سید حامد هاشمی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور استان گیلان
سعیده پور امین زاد - دانشجوی کارشناسی مدیریت بازرگانی دانشگاه پیام نور استان گیلان

تضمین کیفیت در آموزش عالی بدون ارزیابی آن امکان پذیر نیست. مفهوم کیفیت بهمعنای عام خود از قدیم الایام درآموزش عالی مطرح بوده است. اما گسترش توجه به مفهوم کیفیت در معنای جدید خود از اوایل دهه 80 میلادی، سبب ظهور و بروز زبانی جدید در آموزش عالی با محوریت مقوله کیفیت گردید. عامل اصلی ظهور (فرا) گفتمان کیفیت را میتوان در تحولات و روندهای جهانی چند دهه اخیر نظا مهای آموزش عالی جستجو کرد. از جمله این روندها میتوان به جهانی شدن، ظهور اقتصاد مبتنی بر دانایی، فناور یهای اطلاعات و ارتباطات، تغییرات جمعیتی و افزایش تقاضا برای آموزش عالی، گسترش مردم سالاری، عدم تمرکز و تکثر نهادی و نیز محدودیت منابع مالی اشاره کرد. روندهای مذکور از یک طرف سبب دگرگون یهای سازمانی نظیر استقلال و خود تنظیمی مراکز آموزش عالی شده و از طرف دیگر تقاضا برای بهبود کیفیت و پاسخگویی این مراکز را افزایش داده است. کشورهای مختلف جهت پاسخگویی به چالش های فوق الذکر از یک سو به سمت خود تنظیمی و استقلال دانشگاهی حرکت کرده و از سوی دیگر ساختار ها و مکانیزم هایی را تحت عنوان ارزیابی کیفیت یا تضمین کیفیت آموزش عالی طراحی نموده اند. در طی دو دهه گذشته، اغلب نظام های آموزش عالی جهان کوشش هایی برای انجام ارزیابی و بهبود کیفیت آموزش، پژوهش و عرضه خدمات تخصصی در سطح دانشگاه و نیز در سطح نظام های آموزش عالی بهعمل آورده اند. کشورهایی که به کسب تجربه موفق در این زمینه نایل آمد هاند، به انجام ارزیابی مستمر پرداخته اند و از ارزیابی درونی بهعنوان رویکردی زیربنایی جهت اشاعه فرهنگ کیفیت استفاده کرده اند. در اغلب این کشورها انجام ارزیابی درونی براساس هدف های واحد سازمانی آموزش عالی انجام م یشود. در ایران نیز اجرای طرح های مربو ط به ارزیابی مستمر از سال 1375 آغاز شد . پس از آن کوشش هایی در انجام ارزیابی درونی در گروه های آموزشی دانشگاهی به عمل آمده است. اما در این تجربه ها هدف گذاری برای ارزیابی درونی گرو ههای آمو زشی همواره با چالش مواجه بوده است. ارزیابی درونی یا خودارزیابی مرحله اول الگوی اعتبارسنجی است. ارزیابی درونی بهعنوان فرآیند خود در آینه دیدن چنانچه از طرف اعضاء هیأت علمی و کارکنان یک نظام آموزشی، پذیرفته شود و بهعنوان یک ابتکار عمل از متن یک نظام با اهداف تقویت و حمایت از خلاقیت های درون گروهی و برنامه ریزی جهت ارتقاء کیفیت و فعالیتهای آن نمود پیدا کند میتواند به تغییر وضعیت موجود و اصلاح نقاط ضعف و بهبود و ارتقاء کیفیت نظام یا برنامه مورد ارزیابی منجر شود. روش بکار گرفته شده در این پژوهش توصیفی تحلیلی میباشد. در این تحقیق سعی نمودیم علاوه بر معرفی الگوهای ارزیابی مورد استفاده در آموزش عالی، به ارزیابی درونی و نقشی که در تضمین کیفیت نظام دانشگاهی دارد؛ بپردازیم

ارزیابی، کیفیت، نظام دانشگاهی، اعتبارسنجی، ارزیابی درونی، گروههای آموزشی