مریم جاویدی مقدم - دکتری، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
آزاده ملکزاده شفارودی - استاد، گروه زمین شناسی و گروه پژوهشی اکتشاف ذخایر معدنی شرق ایران، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
میلاد فرهمند - کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

محدوده اکتشافی کلاته ­پیاله در پهنه کپه ­داغ و ۱۵ کیلومتری شمال ­شرق شهر اسفراین واقع شده ­است. این محدوده شامل واحدهای رسوبی از ژوراسیک (آهک دولومیتی)، کرتاسه (میکروکنگلومرا، آهک، آهک ماسه ­ای، کنگلومرا) و ترشیاری (مارن) است. کانی ­سازی بصورت اپی ­ژنتیک  و از نوع رگه ­ای، در واحدهای آهک دولومیتی و آهک شکل گرفته است. کانی ­سازی شامل دو مرحله ­است: ۱- پیریت، گالن و اسفالریت (با بافت ­های جانشینی و برشی) و ۲- گالن و اسفالریت (با بافت­ های رگه- رگچه، پرکننده فضای خالی و جانشینی). فراوان ­ترین کانی ­های باطله دولومیت و کلسیت و بمیزان کمتر باریت و کوارتز است. دگرسانی ­های عمده کلسیتی و دولومیتی است. بیشترین بی­ هنجاری ­های زمین شیمی در کانی گالن برای روی ۱۸۴۳ گرم در تن، آرسنیک ۷ گرم در تن و مس ۱۱ گرم در تن است. بر پایه مطالعات میان­ بارهای سیال (LV) در بلورهای کلسیت همزمان با مرحله اول و دوم کانی ­سازی، دمای همگن­ شدن بترتیب بین ۱۸۰ تا ۲۶۵ و ۱۶۷ تا ۲۱۴ درجه سانتی­گراد و دامنه تغییرات شوری بین ۸/۷ تا ۵/۱۴ و ۷/۱۱ تا ۲/۱۲ درصد وزنی نمک­ طعام بدست آمده است. بر پایه شواهدی چون کنترل ساختاری کانی­سازی، نوع دگرسانی ­ها و گسترش خطی آنها، کانی ­شناسی ساده ذخیره، زمین شیمی و همچنین شواهد میان بارهای سیال محدوده اکتشافی کلاته ­پیاله مشابه کانسارهای اپی­ترمال سرب- روی می ­باشد.

کانی سازی, زمین شیمی, سرب- روی, سیالات درگیر, کلاته پیاله, کپه داغ