محمدامین مدهوشی مزرعی - استاد حوزه علمیه قم-استاد دانشگاه
عبدالحسین خسروپناه - پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

نقد و بررسی تطبیقی دیدگاه امامیه و زیدیه بر دلایل برتری ائمه شیعه نسبت به پیامبران پیشین است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی - تحلیلی است که به چگونگی گردآوری اطلاعات داده ها، تجزیه وتحلیل و شیوه گزارش آن ها در تعیین طرح پژوهش موثرند. روش جمع آوری اطلاعات در پژوهش پیشرو، به شیوه بررسی اسناد و مدارک است؛ به همین منظور اسناد و مدارک در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفته اند. مسئله افضلیت امامان اهل بیت (ع) بر پیامبران پیش از رسول اکرم (ص) برگرفته از دو بحث نبوت و امامت خاصه در علم کلام است. طبق دیدگاه مکتب زیدیه بحث امامت بر چند محور استوار است؛ ۱- تفاوتی بین مقام خلیفه و امام وجود ندارد ۲- امام هویتی سیاسی دارد و لاغیر ۳- جهان بینی این مکتب بر این مبنا استوار است که در مرتبه نخست ملائکه، در مرتبه دوم انبیا، در مرتبه سوم اوصیاء و در مرتبه آخر و چهارم ائمه اطهار قرار می گیرند ۴- همه انبیا به طور عام همواره برتر از ائمه هستند ۵- شروط و صفات برای امام، مقامی فرازمینی نیست بلکه صرفا ملاک گزینش است و ممکن است در هرکسی ظهور و بروز پیدا نماید، که پس از بیان دیدگاه زیدیه پیرامون بحث امامت و نقد آن با مراجعه به آثار عالمان شیعی بر افضلیت ائمه اطهار (ع) بر سه دلیل تمرکز شده است: دلیل اول، برتری مقام امامت از مقام نبوت و رسالت است. دلیل دوم، حدیث متواتر ثقلین است که امامان اهل بیت (ع) را عدل و همسنگ قرآن می داند. دلیل سوم، آیه مباهله است. پس در نتیجه نقد مبانی زیدیه پیرامون افضلیت امامان اهل بیت (ع) نسبت به پیامبران پیشین صحیح است و این گزاره طبق مبانی امامیه ثابت شده است.

امامت، نبوت، پیامبران پیشین، امامیه، زیدیه.