جواد غلامعلی زاده - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، زاهدان
حسین مهتدی - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ایران، بوشهر

الشاعر قد ینحو من البلاغه منحی یوحی فیه بالتشبیه من غیر ان یصرح به فی صوره من الصور المعروفه وهذا ما عرفه البلاغیون بالتشبیه الضمنی اذ یعد من الظواهر البلاغیه التی فیها اعمال عنصر العقل جنبا الی جنب مع الاحساس والعواطف. یلجا الشاعر الیه لما فیه من اثر فی تعمیق المعنی وما فیه من دقه ولطف. ابوالفتح البستی وهو من الشعراء الایرانیین فی القرن الرابع للهجره استقی من معین هذا اللون التشبیهی واکثر منه حتی یبدو لمن تعمق فی شعره انه ظاهره بارزه متناثره فی دیوانه؛ مما یلفت الانتباه ویستحق النظر والتامل. من هذا المنطلق یهدف هذا البحث الی معرفه التشبیه الضمنی وملامح من بلاغته فی شعر ابی الفتح البستی اعتمادا علی المنهج الوصفی- التحلیلی وذلک من خلال البحث عن العناصر التی استمدها الشاعر فی خلق صوره الذهنیه الضمنیه من جهه و البحث عن اسالیبه المستخدمه فی هذا الصدد من جهه اخری. تدل النتائج علی ان الشاعر بسبب ثقافته الواسعه استعمل عناصر مختلفه فی تشبیهاته الضمنیه کمثل العناصر الفلکیه والطبیه. والاسالیب لدیه اکثر من ان تعد وتحصی مما یدل علی قدرته الفائقه لاستیعاب قواعد اللغه العربیه الا انه استخدم بعض الاسالیب اکثر. کما تدل علی ان الشاعر استفاد من هذا اللون التشبیهی لاغراض متعدده؛ اما للبرهنه والاقناع فیما کان یبدو غریبا او مستحیلا واما للاثاره والتحریک واما للامتاع واما الی سائر الاغراض البلاغیه المکنونه فی مطاوی اشعاره.

البلاغه, التشبیه الضمنی, ابوالفتح البستی