الهام ضامنی - PhD Student in Psychology, Department of Psychology, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran
فاطمه شهابی زاده - Associate Professor, Department of Psychology, Birjand Branch, Islamic Azad University Birjand, Iran
جلیل جراحی فریز - Assistant Professor, Department of Psychology, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran
ناهید قنبرزاده - Assistant Professor, Department of Psychology, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran

مقدمه: بارداری، یکی از پراسترس ترین مراحل زندگی زنان است. لذا هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیک توام با رایحه درمانی اسطوخودوس بر افسردگی و شایستگی مادری زنان نخست زای با دلبستگی نا ایمن به همسر بود. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی در سال ۱۳۹۹ روی ۶۰ زن باردار شهر بیرجند انجام شد. مادران باردار دلبسته نا ایمن به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی بین سه گروه مداخله۱ (آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیکی و رایحه درمانی)، مداخله۲ (رایحه درمانی با اسطوخودوس) و گروه کنترل تقسیم شدند. فنون رفتاردرمانی دیالکتیکی در سه ماه آخر بارداری، و رایحه درمان در فاز فعال زایمان و دوره پیگیری یک ماه بعد از تولد نوزاد انجام شد. از پرسش نامه دلبستگی به همسر، افسردگی بک، افسردگی بعد از زایمان و شایستگی مادری استفاده شد و داده ها در نرم افزار آماری SPSS نسخه ۲۵ تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس مکرر نشان داد، آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیک توام با رایحه درمانی بر کاهش افسردگی در طول زمان موثر بود (۰/۰۰۱P<). تحلیل کواریانس نشان داد، افسردگی دوره بارداری بعد از آموزش فنون رفتاردرمانی دیالکتیک به طور معنی داری کاهش یافت (۰/۰۰۱P<). در تحلیل واریانس چندمتغیره، هر دو مولفه شایستگی مادری، در گروه مداخله۱ به طور معنی داری افزایش نشان داد (۰/۰۵P<). نتیجه گیری: فنون رفتاردرمانی دیالکتیکی توام با رایحه درمانی به عنوان یک مداخله موثر برای کاهش افسردگی و افزایش شایستگی نقش مادری می تواند در مراکز بهداشتی ودرمانی در زنان باردار با دلبستگی نا ایمن به همسر به کار برده شود.

Dialectical behavioral therapy, Aromatherapy, Lavender, Attachment, Depression, Competency, رفتاردرمانی دیالکتیک, رایحه درمانی, اسطوخودوس, دلبستگی, افسردگی, شایستگی