زهره کرانی - دانشگاه علم و فرهنگ
فاطمه سام - دانشگاه هنر اصفهان

با توجه به ارتباط انگیزه های گردشگران و نوع و گونه ی سفر آن ها، به دست آوردن دیدی روشن و منطقی از چنین روندی می تواند شایان اهمیت باشد. از این رو این پژوهش به دنبال واکاوی انگیزه های گردشگران از سفر به شهرهای ساحلی استان مازندران با دیدی متفاوت و انسان شناسانه و از خلال هویت بخشیدن به مفهوم سفرهای تفریحی است. از آن جا که مردم نگاری ابزار اصلی انسان شناسان در کشف عناصر میدان است، در این پژوهش نیز از روش شناسی کیفی با تاکید بر مردم نگاری بهره برده شده است. داده های اصلی از طریق مشاهده ی مشارکتی و مصاحبه ها ی عمیق و نیمه ساختار یافته به دست آمد. پاسخ دهندگان ۱۶ نفر از گردشگران سه شهر ساحلی محمودآباد، فریدونکنار و بابلسر بودند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نظام کدگذاری سه مرحله ای استفاده شد، بدین صورت که ابتدا مقوله های «مکانی با ساختاری متفاوت»، «در جستجوی تجربیات جدید» و «تعلیق» و در نهایت پس از کدگذاری گزینشی مقوله هسته ی «مناسک گذار» به دست آمد. به نظر می رسد گردشگرانی که به قصد تفریح به این شهرها سفر می کنند حسی آمیخته از تعلیق و رهایی از الزامات و مسئولیت های زندگی روزمره را در سفر تجربه می کنند که می توان آن را مشابه به مرحله ی دوم در نظریه ی مناسک گذار دانست.

سفر تفریحی، انگیزه گردشگر، انسان شناسی گردشگری، مناسک گذار