نسرین حسن زاده - malayer uni.
حسن ملوندی - Department of Environmental Sciences and Engineering, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Khorasan Razavi, Iran.

دی اتیل هگزیل فتالات (DEHP) یکی از آلاینده هایی است که به عنوان پلاستی سایزر (روان کننده) کاربرد زیادی دارد. تولید، مصرف و پراکندگی وسیع این آلاینده، نگرانی های زیادی در مورد تاثیرات سمی این ماده بر موجودات زنده ایجاد کرده است. امروزه روش تست جنین ماهی (FET) در دانش سم-شناسی به عنوان روشی جایگزین با روش های متداول به شمار می رود. هدف این مطالعه بررسی سمیت DEHP از طریق تاثیرات کشنده و غیر کشنده جنین ماهی گورخری در آزمایش ۵ روزه و با روش FET است. جنین ماهی گورخری (Danio rerio) (۳ ساعت پس از باروری) در مواجهه با غلظت هایی از DEHP شامل (۰۵/۰، ۵، ۲۰، ۳۵، ۵۰ و ۱۰۰ میکروگرم بر لیتر) به مدت ۱۲۰ ساعت قرار گرفت و سپس نقاط تاثیر کشنده و غیر کشنده و ناهنجاری های جنینی در زمان های مختلف، بررسی و تحلیل داده ها با نرم افزار Probit انجام شد. ارزش عددی شاخص های LC۵۰، NOEC و LOEC برای آلاینده DEHP به ترتیب به مقدار ۱۴/۴۶، ۰۸/۱۲ و ۰۶/۲۲ میکروگرم بر لیتر به دست آمد. ناهنجاری هایی شامل لخته شدن جنین، عدم تشکیل سومیت، جدا نشدن دم از کیسه زرده، نقص در انحنای دم و عدم تشکیل ضربان قلب دیده شد. نتایج نشان داد که DEHP آلاینده ای با خاصیت ناهنجاری زایی است و کاربرد روش (FET)، روشی جایگزین و کارآمد در پیش بینی سمیت آلاینده های نوظهور است.

DEHP, Fish Embryo Test, LC۵۰, Zebrafish, تست جنین ماهی, دی اتیل هگزیل فتالات, غلظت کشنده, ماهی گورخری, LC۵۰