فخریه امیدی - Department of fisheris, Faculty of of Natural Resources, University of Gonbad Kavous, Gonbad Kavous, Iran
حجت الله جعفریان - Department of fisheris, Faculty of of Natural Resources, University of Gonbad Kavous, Gonbad Kavous, Iran
رحمان پاتیمار - Department of fisheris, Faculty of of Natural Resources, University of Gonbad Kavous, Gonbad Kavous, Iran
محمد هرسیج - Department of fisheris, Faculty of of Natural Resources, University of Gonbad Kavous, Gonbad Kavous, Iran
حامد پاک نژاد - Department of fisheris, Faculty of of Natural Resources, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

تحقیق حاضر، جهت مهیا کردن اطلاعات پایه ای از آسیب های فیزیولوژیکی (شاخص های بیوشیمیایی سرم) گاوماهی لکه دار در شرایط آزمایشگاهی و محیطی آلودگی سرب و در نهایت طراحی بیومارکرهای بیوشیمیایی سرم، جهت ردیابی آلودگی سرب در خلیج گرگان در تابستان ۱۳۹۷ انجام شد. در هردو شرایط، تاثیر آلودگی سرب روی پارامترهای بیوشیمیایی سرم گاوماهی لکه دار مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر سنجش پارامترهای بیوشیمیایی سرم، غلظتهای سرب در آب، رسوب و بافت کبد نمونه های ماهی نیز، آنالیز گردید. طبق نتایج، پارامترهای گلوگز، کورتیزول و ALT، یک همبستگی مثبت و معنی داری و پارامترهای پروتئین کل و ایمنوگلوبین M یک همبستگی منفی و معنی داری با آلودگی سرب کبد گاوماهیان در شرایط آزمایشگاهی نشان داد (۰۵/۰ P<‎). در شرایط محیطی، آنزیم ALT یک همبستگی مثبت و معنی دار و مقادیر پروتئین کل و گلوکز خون یک همبستگی منفی و معنی داری با آلودگی سرب کبد گاوماهیان نشان داد (۰۵/۰ P<‎). در نهایت پارامترهای پروتئین کل و ALT به دلیل همبستگی یکسان با سرب تجمع یافته در کبد در هر دو شرایط، به عنوان موثرترین و کارآمدترین بیومارکرهای بیوشیمیایی آلودگی سرب در گاوماهی لکه دار معرفی گردید.

biochemical biomarker, Gulf of Gorgan, lead contamination, Neogobius melanostomus, آلودگی سرب, بیومارکر بیوشیمیایی, خلیج گرگان, Neogobius