زهرا مسعودیان - Department of Plant Sciences, Faculty of Natural Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
سید یحیی صالحی لیسار - Department of Plant Sciences, Faculty of Natural Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
اکبر نورسته نیا - Department of Biology, Faculty of Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran

سورفاکتانت های آنیونی با توجه به ویژگیهای مطلوبی که دارند به طور گسترده در بسیاری از زمینه های تکنولوژی و پژوهشی مورد استفاده قرار می گیرند و یکی از عوامل مهم در آلودگی منابع آب به شمار می روند. حضور غلظت های بالای این ترکیبات در محیط های آبی باعث القا تنش اکسیداتیو و تغییرات فیزیولوژیک در آبزیان شده و حیات آنان را تهدید می کند. در پژوهش حاضر تاثیر غلظت های ۰، ۱۰ ، ۲۰، ۳۰ و ۴۰ میلی گرم در لیتر از سورفاکتانت آنیونی آلکیل بنزن سولفونات خطی به مدت ۷ روز بر پراکسیداسیون لیپیدها، فعالیت آنزیم کاتالاز، کاروتنوئید کل، محتوای فنلی، پرولین آزاد، غلظت کلروفیل کل و شاخص پایداری غشا در گیاه آبزی Lemna minor مورد بررسی قرار گرفت. مقادیر کلروفیل کل و کارتنووئید با افزایش غلظت سورفاکتانت کاهش یافت. بیشترین مقدار فنل کل و پرولین آزاد به ترتیب در  غلظت های ۲۰ و ۴۰ میلی گرم در لیتر سورفاکتانت مشاهده گردید. همچنین با افزایش غلظت سورفاکتانت، شدت فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداسیون لیپیدها افزایش یافت و کمینه شاخص پایداری غشا در گیاهان تیمار شده با غلظت ۴۰ میلی گرم در لیتر سورفاکتانت مشاهده شد. نتایج نشان داد که غلظت های بیش از ۲۰ میلی گرم در لیتر سورفاکتانت به طور معنی داری باعث ایجاد سمیت در گیاه لمنا می شود.

Lemna minor, Alkylbenzene, Sulfanate, Surfactant, Oxidative stress, آلکیل بنزن, تنش اکسیداتیو, سورفاکتانت, سولفونات, Lemna minor