مهدی بنایی
مجید قربانی
مهدی نادری

ماهی حمری (Barbus luteus) یکی از گونه های ساکن در رودخانه های جنوب و جنوب غربی ایران است که از مقبولیت بالایی در بین ساکنین این مناطق برخوردار می باشد. نامساعد شدن شرایط اکولوژیکی زیستگاه این ماهی و نیز صید بی رویه آن سبب شده که جمعیت این گونه به شدت کاهش یابد. لذا به منظور بازسازی ذخایر طبیعی ماهی حمری، شناخت چرخه ی تولیدمثلی آن متناسب با زیستگاه این ماهی، ضروری به نظر می رسد. از این رو، در این مطالعه وضعیت تولید مثلی ماهی حمری در رودخانه مارون استان خوزستان در طی ۶ مرحله نمونه برداری در طی ۴ فصل مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، شاخص های ریخت شناسی، نسبت جنسی، سن ماهی ها، شاخص گنادوسوماتیک و هپاتوسوماتیک، و تغییرات بافت شناسی بیضه و تخمدان ماهی ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که نسبت ماهی های ماده به ماهی های نر برابر با ۴۷/۲ به ۱ است. بیشترین مقدار عددی شاخص گنادوسوماتیک (GSI) در بین ماهی های رده ی سنی ۲ تا ۶ ساله و در ماه های فروردین و اردیبهشت مشاهده شد که با نتایج بافت شناسی غدد جنسی مطابقت دارد. افزایش اندازه ی شاخص کبدی (HSI) در طی اردیبهشت ماه می تواند نشان دهنده افزایش سطح فعالیت کبد در طی زرده سازی و سنتز ویتلوژنین باشد که نتایج بافت شناسی تخمدان به خوبی موید این امر است. در مجموع نتایج نشان داد که حداکثر فعالیت تولیدمثلی ماهی حمری در رودخانه ی مارون از اواخر اسفندماه آغاز شده و تا اوایل تیر ماه ادامه دارد.

Golden barb (Barbus luteus), Reproductive Cycle, Maroon River, Gonad Histology, ماهی حمری, چرخه تولیدمثلی, رودخانه مارون, بافت شناسی