سمانه رحمتی فر - واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی

رسیدگی آزمایشی روشی است که دادگاه اروپایی حقوق بشر با اعمال آن هم از تعداد دعاوی مطروحه با منشا واحد میکاهد و هم ایرادهای ساختاری زمینهساز نقض حقوق و تبعا طرح دعاوی متعدد را برطرف میکند. هدف پژوهش حاضر امکانسنجی اعمال رسیدگی آزمایشی در دیوان عدالت اداری است. روش پژوهش از نوع مقایسه تطبیقی است و با مبنا قرار دادن قواعد و رویه قضائی حاکم بر دادگاه اروپایی حقوق بشر، ماهیت، کارکرد و نحوه اعمال رسیدگی آزمایشی شناسایی و از طریق بررسی تحلیلی، زمینهها و خلاهای موجود برای اعمال آن در دیوان عدالت تبیین میشود. رسیدگی آزمایشی، به معنای اقدام برای رفع یک ایراد ساختاری به توقف طرح دعاوی متعدد مشابه در آینده، قابلیت لازم برای ارتقای جایگاه دیوان عدالت اداری، به عنوان عالیترین نهاد نظارت بر اداره را دارد و میتواند بهمثابه ابزاری برای ایجاد گفت وگوی علمی معطوف به اصلاح ساختاری، میان اداره و دیوان عمل کند؛ در قواعد حاکم بر دیوان، ظرفیت اتخاذ رسیدگی آزمایشی به قصد معنادار ساختن نظارت دیوان بر اداره فراهم است و البته استفاده از این ظرفیت منوط به خودآگاهی و ایجاد اراده نظارت موثر و معنادار قضائی توسط دیوان است.

نظارت قضائی, رای ایجاد رویه, استقلال قضائی, هیئت عمومی دیوان عدالت اداری, تفکیک قوا