حامد آقاجانی - دکترای جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، گروه جنگل داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
سیدمحمد حجتی - دانشیار، گروه جنگل داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
محمدعلی تاجیک قنبری - دانشیار، گروه گیاه پزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
محمدرضا پورمجیدیان - دانشیار، گروه جنگل داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
علی برهانی - استادیار، ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع پاسند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بهشهر، ایران

با توجه به نقش مثبت قارچ های اکتومیکوریز در جذب آب و مواد غذایی و انتقال به درختان، شناسایی آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط تنوع قارچ های اکتومیکوریز شناسایی شده با برخی ویژگی های شیمی خاک در سری فلورد جنگل های فریم استان مازندران انجام شد. در سه دامنه ارتفاعی ۳۰۰ متری (۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰، ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ و ۱۸۰۰ تا ۲۱۰۰)، ۴۵ درخت راش (Fagus orientalis Lipsky) (در هر طبقه ارتفاعی ۱۵ درخت) انتخاب و نمونه برداری از ریزریشه های آن ها به عمق ۱۰ سانتی متر انجام شد. در کنار محل مورد نظر برای برداشت ریشه، یک نمونه به عمق ۱۰ سانتی متر برای بررسی ویژگی های شیمیایی خاک نیز برداشت شد. نمونه های ریشه در آزمایشگاه قارچ شناسی از طریق استخراج DNA ناحیه ITS nrDNA با استفاده از زوج آغازگر های ITS۱F و ITS۴B یا ITS۴ تکثیر و توالی یابی شده و با نرم افزار BioEdit اصلاح و در NCBI بررسی شدند. نمونه های خاک نیز پس از انتقال به آزمایشگاه، به مدت دو هفته در هوای آزاد خشک شده و پس از عبور از الک های دو میلی متری، مشخصه های شیمی خاک بررسی شدند. بر اساس نتایج بررسی همزیستی اکتومیکوریزی، ۱۰ خانواده مختلف شناسایی شدند و بیشترین همزیستی مربوط به Russulaceae و Cortinariaceae بود. مقدار مشخصه های خاک مانند pH، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کربن در طبقه ارتفاعی اول بیشتر از دو طبقه دیگر بود. همچنین، نتایج تجزیه واریانس و مقایسه های میانگین متغیرهای خاکی در منطقه مورد مطالعه نشان داد که بین طبقه های ارتفاعی از نظر مقدار فسفر، پتاسیم و اسیدیته تفاوت معنی داری وجود داشت. یافته های این پژوهش موید آن است که شرایط رویشگاهی و تنوع گونه ای توده های جنگلی می توانند بر ویژگی های خاک و غنای گونه ای اکتومیکوریزها و پیرو آن، پویایی بوم سازگان جنگل موثر باشند.

اسیدیته خاک, اکولوژی گیاهی, پتاسیم, جنگل های هیرکانی, سلامت جنگل, فسفر