ابراهیم لشکربلوکی - مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
رفعت اله قاسمی - مربی پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سیدعبداله موسوی کوپر - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
احسان کهنه - استادیار پژوهش، پژوهشکده چای، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، لاهیجان، ایران
بیت اله امان زاده - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

شناخت پدیده­ های حیاتی صنوبرها با هدف برنامه ­ریزی برای مطالعات آینده ضرورت دارد. از این رو، در پژوهش پیش رو مطالعات فنولوژیکی و توان رویشی ۱۲ کلن جدید صنوبر در ایستگاه صفرابسته استان گیلان انجام شد. در کلکسیون، برای هر کلن یک قطعه نمونه درنظر گرفته شد و درختان صنوبر در فواصل ۴×۴ متر در هر قطعه نمونه آزمایشی کاشته شدند. ثبت پدیده های فنولوژی از نیمه دوم اسفند هر سال آغاز و در آذر سال آینده پایان یافت. اندازه­ گیری فاکتورهای رشدی قطر و ارتفاع نیز در پایان دوره رشد سالانه انجام شد. نتایج نشان داد که جوانه های برگی کلن های P. euramericana ۴۵.۵۱ و P. e. Pacher زودتر و کلن P. e. Blanc دیرتر از سایر کلن ها باز شدند. همچنین، پراکنش بذر کلن های مورد بررسی از دهه اول خرداد شروع شد. دوره زیستی کلن ها متفاوت بود و از کمینه ۲۰۳ روز در کلن P. e . ۸۷m۱۱۹ تا بیشینه ۲۴۰ روز در کلن P. e. Pacher طول کشید. در بررسی متغیرهای رشدی کلن ها، اختلاف معنی داری مشاهده شد، به طوری که دو کلن P. interamericana و P. deltoides Marquette بیشترین قطر، ارتفاع و حجم (میانگین تولید در هکتار سالانه چوب به ترتیب ۲۲/۴ و ۲۱ متر مکعب) را داشتند، در حالی که کلن شاهد (P. d. ۶۹.۵۵)، ۱۵/۵ مترمکعب پتانسیل تولید چوب داشت. با بهره گیری از نتایج این پژوهش می توان برنامه­ ریزی دقیقی برای اجرای پژوهش های بعدی مانند دورگ گیری انجام داد.

پراکنش بذر, توسعه صنوبرکاری, تولید چوب, جوانه برگی