پیمان فرهادی - دانشجوی دکتری جنگل داری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
جواد سوسنی - استادیار گروه جنگل داری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
سیدیوسف عرفانی فرد - دانشیار، گروه منابع طبیعی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

ساختار توده و تنوع گونه­ ای دو ویژگی مفید برای اندازه­ گیری ترکیبی تنوع زیستی جنگل هستند و اطلاعات مهمی برای تصمیم گیری، مدیریت و انتخاب شیوه ­های مناسب جنگل­ شناسی فراهم می­ کنند. برای اجرای پژوهش پیش رو، ابتدا در واحدهای اکولوژیک همگن موجود در تیپ­ راش- ممرز ناو اسالم گیلان، پنج قطعه نمونه یک هکتاری به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای تعیین شاخص تنوع ساختاری ترکیبی (SI) تیپ، شاخص ­های زاویه یکنواخت، آمیختگی و تمایز قطر برابر سینه محاسبه شدند. همچنین، به منظور تعیین تراکم درختان در این تیپ از شاخص فاصله تا نزدیک­ترین همسایه­ ها استفاده شد. با توجه به نتایج، میانگین شاخص فاصله تا نزدیک­ترین همسایه­ ها برای تیپ مورد بررسی ۵/۵۸ متر به دست آمد. همچنین، میانگین شاخص زاویه یکنواخت ۰/۵۲ محاسبه شد که بیانگر توزیع کپه­ ای درختان بود. شاخص آمیختگی با میانگین ۰/۴۵ نشان­ دهنده سطح متوسط آمیختگی تیپ بود. شاخص تمایز قطر برابر سینه نیز ۰/۴۷ محاسبه شد که بیانگر اختلاف متوسط بین درختان از نظر قطر برابر سینه بود. شاخص تنوع ساختاری ترکیبی که بیانگر سه جنبه مختلف ساختار (تنوع موقعیت مکانی، تنوع گونه­ ای و تنوع ابعاد قطر برابر سینه) است، با ارزش ۰/۴۷۵ نشان داد که تیپ مورد مطالعه دارای سطح تنوع درختی زیادی است. نتایج این مطالعه اطلاعات کلیدی برای مدیریت و حفظ سطح تنوع درختی در تیپ راش- ممرز را با استفاده از شاخص تنوع ساختاری ترکیبی فراهم می­ کند. همچنین، با پایش و مدیریت سطح تنوع درختی توده­ های جنگلی می­توان از اثرات منفی فاکتورهای طبیعی و انسانی کاست.

تراکم درختی, تنوع درختی, جنگل های هیرکانی, شاخص زاویه یکنواخت