محمد امینی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران
روجا امینی - دانشجوی دکتری جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
خسرو ثاقب طالبی - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
سیف اله خورنکه - کارشناس ارشد پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران

این پژوهش با هدف بررسی تغییرات ساختار جنگل در قطعه بررسی دایمی شش هکتاری در طرح جنگلداری نکاظالمرود با استفاده از دو آماربرداری صددرصد در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۱ انجام شد. نتایج آماربرداری سال ۱۳۹۱ از ۲۳۷۵ اصله درخت، حاکی از یک توده سه آشکوبه ناهمسال در تیپ راش- ممرز بود. متوسط تعداد درخت ۳۸۹ اصله در هکتار، متوسط رویه زمینی ۴۳ متر مربع، متوسط حجم درختان سرپا و افتاده ۵۳۸ متر مکعب در هکتار و ضریب دولیوکور ۳۸/۱، سهم خشکه دارها از تعداد درختان ۳/۱ درصد و از حجم جنگل ۵/۷ درصد بود. مقایسه نتایج دو آماربرداری نشان داد که راش در همه طبقات قطری دارای سطح و سهم بیشتری بود و ممرز در همه طبقات قطری سهم بیشتری را از دست داده بود. در طبقات قطری کمتر از ۳۰ سانتی متر اختلاف سهم راش و ممرز مشهود بود. انجیلی و خرمندی در طبقات قطری ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر نسبت به ممرز وضعیت تثبیت شده ای را نشان دادند. حجم درختانی که دارای یکی از چهار نوع صدمه (سرشکسته، توخالی، خشک سرپا و افتاده) بودند، ۹۷ متر مکعب و سهم خشکه دارها ۳۰/۶ متر مکعب در هکتار بود. در دوره شش ساله، درختان قطور توخالی به گروه درختان افتاده تغییر وضعیت داده بودند. خشک شدن درختان در طبقات قطری کمتر از ۵۰ سانتی متر باعث ایجاد فضاهای رویش با تعداد زیاد و پراکنده و افزایش درختان جوان در طبقات قطری ۱۰ و ۱۵ سانتی متر شده بود. سالانه ۹/۶ متر مکعب در هکتار معادل ۱/۶ درصد موجودی سرپا تجزیه شده بود که تقریبا ۲۸ درصد خشکه دارها و ۸/۹ درصد حجم درختان صدمه دیده بود. به طور کلی این جنگل در سیر توالی، در گذر از مرحله متمایل به پیری به مرحله متمایل به جوانی قرار داشت.

ترکیب توده, خشکه دار, راش, ساختار, قطعه بررسی دایمی, ممرز