هادی درودی - دکتری جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس
عباس صفرنژاد - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی و شعبه مشهد، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران
مسلم اکبری نیا - دانشیار، گروه جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس
سیدمحسن حسینی - استاد، گروه جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس
محمد حاجیان شهری - استادیار، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

یکی از گونه های بومی و ارزشمند خراسان رضوی، انگور فرنگی خراسانی یا قره قات ( Ribes khorasanicum Saghafi & Assadi) است که در ارتفاعات رشته کوه هزارمسجد در محدوده کوچکی از شهرستان های درگز و کلات به صورت توده های پراکنده وجود دارد. این گونه به دلیل دخالت های انسانی، نیاز اکولوژیکی زیاد و قوه نامیه کم بذر آن، در حال از بین رفتن است. هدف از پژوهش پیش رو بررسی نقش میکروارگانیسم های همزیست در بهبود رشد و زنده مانی گیاهچه های به دست آمده از کشت بافت قره قات بود. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کامل تصادفی انجام شد. تیمارها شامل قارچ میکوریزی (فاقد میکوریز، تلقیح گونه های Rhizophagus intraradices، Glomus mosseae، Rhizophagus intraradices + Glomus mosseaeو قارچ های جداسازی شده از رویشگاه) و تیمار باکتری (فاقد باکتری و تلقیح باکتری Pseudomonas fluorescens) بودند. نتایج بررسی ها نشان داد که تلقیح باکتری باعث بهبود درصد زنده مانی، سطح تاج و تعداد برگ گیاهچه ها شد. همچنین تلقیح قارچ های میکوریزی استخراج شده از رویشگاه باعث بهبود درصد استقرار میکوریز در ریشه گیاهچه ها، درصد زنده مانی، ارتفاع، سطح تاج و تعداد برگ گیاهچه ها شد. ترکیب قارچ های میکوریزی Rhizophagus intraradices +Glomus mosseaeنیز باعث بهبود درصد زنده مانی نهال ها شد. در مجموع می توان گفت که تلقیح قارچ و باکتری باعث بهبود سازگاری گیاهچه ها به شرایط خارج شیشه شده است.

زنده مانی, قره قات, کشت بافت, میکوریز, Pseudomonas fluorescens