محمد لشکری - دانشیار دانشگاه پیام نور
سید محمد حسینی - استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
محمد علی معدنی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور

چکیده ربا در شرع اسلام به عنوان یکی از مهم ترین مفاسد اقتصاد مطرح است که عموما در قرض مصداق پیدا می کند و از سویی قرض به عنوان یکی از روش های تجهیز و تخصیص منابع در بانکداری بدون ربای ایران مورد استفاده است؛ لذا به نظر می رسد که مراقبت از قراردادهای قرض جهت جلوگیری از ایجاد ربا یا شبهه آن ضروری باشد. استفتائات صورت گرفته از مراجع عظام تقلید و نظراتی که ایشان درباره عملکرد بانک ها و برخی صندوق های قرض الحسنه ابراز داشته اند، ایرادات مهمی در بکار بردن قرض در سیستم تامین مالی کشور را ثابت می کند. این مقاله کوشیده است تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و آسیب شناسی عملکرد سیستم تامین مالی ایران در استفاده از عقد قرض تحت عنوان قرض الحسنه بپردازد. نتایج به دست آمده از این تحلیل تایید دیدگاه برخی مراجع در مورد وجود ربا در قراردادهای قرضی رایج در نظام تامین مالی کشور را در بر دارد. از طرف دیگر این نتایج، حضور این شیوه تامین مالی را با توجه به ماهیت بانک و همچنین مدل پیاده سازی آن را به دلیل شرایط تورمی اقتصادی ایران مناسب نمی دانند. در انتها جهت برون رفت از چالش های یادشده پیشنهادهایی ارائه شده است.

Keywords: interest-free, usury, bank, interest-free funds, واژگان کلیدی: قرض الحسنه, ربا, بانک, صندوق قرض الحسنه