ساره حسینی - دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
جعفر اولادی - دانشیار، گروه جنگلداری،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حمید امیرنژاد - دانشیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

معیارها و شاخص های ارزیابی پارک های ملی به عنوان ابزاری برای نظارت بر پایداری اکوسیستم های پارک های ملی هستند. هدف از این مطالعه شناسایی و بومی سازی معیارها و شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای مدیریت پایدار پارک های ملی ایران است. در این مطالعه تعداد ۳۶ نفر از خبرگان و متخصصان در زمینه پارک های ملی در چهار مرحله، به پرسشنامه هایی که به روش دلفی و با استفاده از مجموعه ای از معیارها و شاخص های IUCN، CIFOR و شاخص های مستخرج از سایر منابع تهیه شده بود، پاسخ دادند. پرسشنامه ها در میان متخصصان توزیع و از آنها خواسته شد تا اهمیت معیارها و شاخص های ارزیابی پارک های ملی را با استفاده از مقیاس لیکرت مشخص نمایند. در مرحله اول روش دلفی، مجموعا هشت معیار و ۱۴۲ شاخص شناسایی شدند که درنهایت از میان آنها هشت معیار و ۱۰۰ شاخص برای ارزیابی پارک ملی بومی سازی شد. این معیارها شامل مواردی ازقبیل گستره منابع جنگلی، حفاظت از تنوع زیستی، سلامتی و زنده مانی، ظرفیت و عملکرد تولید، عملکردهای زیست محیطی و حمایتی، عملکردهای اقتصادی، عملکردهای اجتماعی و عملکردهای سیاسی بود. نتایج نشان داد که در بین معیارهای اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، بیشترین تعداد شاخص ها مربوط به شاخص های اکولوژیکی و کمترین آنها مربوط به شاخص های اقتصادی بود. نتایج این پ‍‍‍‍‍‍‍ژوهش بیانگر آن است که معیارها و شاخص های انتخاب شده قابلیت استفاده توسط سازمان حفاظت محیط زیست برای نظارت بر پایداری اکوسیستم ها در پارک های ملی را دارا هستند.

پارک ملی, روش دلفی, شاخص CIFOR, شاخصIUCN, معیارها و شاخص ها