حسن جهانبازی گوجانی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری
یعقوب ایران منش - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری
محمود طالبی - مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری

بنه (Pistachia atlantica Desf.) یکی از گونه های درختی باارزش اکولوژیک در زاگرس است که به دلیل ارزش اقتصادی، نقش مهمی در حفاظت از منابع آب و خاک دارد. تولید دانه روغنی و امکان استخراج روغن از بذر یکی از مزیت های اقتصادی این گونه محسوب می شود. پژوهش پیش رو به منظور تعیین درصد روغن بذر درختان بنه در طبقات قطری مختلف ومعرفی ترکیبات شیمیائی به ویژه اسیدهای چرب روغن در جنگل های قلعه مدرسه لردگان در استان چهارمحال و بختیاری اجرا شد. ابتدا در دامنه قطری ۱۰ تا ۵۰ سانتی متر و با فاصله طبقه ای ۵ سانتی متری، تعداد سه اصله درخت در هر طبقه قطری انتخاب شد و با برداشت بذر آنها در پایان فصل رویش،اندازه گیری مقدار تولید بذر و روغن در هر طبقه قطری انجام شد. نتایج نشان داد که به طور متوسط تولید روغن برای هر درخت در طبقات قطری مختلف به روش سوکسله ۲۷/۱۶ درصد و به روش مکانیکی ۱۹/۳ درصد است. بیشترین مقدار تولید روغن به روش سوکسله به میزان ۳۲/۱ درصد مربوط به طبقه قطری ۴۵ سانتی متر و کمترین مقدار ۲۳/۴۸ درصد متعلق به طبقه قطری ۴۰ سانتی متر بود. در روش تحت فشار بیشینه روغن استخراج شده ۲۴/۸ درصد مربوط به طبقه قطری ۵۰ سانتی متر وکمینه اندازه روغن ۱۶/۸۵ درصد متعلق به درختان طبقه قطری ۴۰ سانتی متر بود. تجزیه نمونه های روغن نشان داد که درمجموع ۱۱ نوع اسید چرب شامل هفت اسید چرب غیراشباع اولئیک،ایزوسیس اولئیک، لینولئیک، لینولنیک،پالمیتولئیک، گادوئیک و بهنیک و چهار اسید چرب اشباع پالمیتیک، استئاریک، میرستیک و آراشیدیک در روغن بنه وجود دارد.

ارزش اقتصادی, بنه, روغن میوه, زاگرس, سوکسله