هادی سهرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
مقداد جورغلامی - دانشیار، گروه جنگل داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
باریس مجنونیان - استاد، گروه جنگل داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
قوام الدین زاهدی امیری - استاد، گروه جنگل داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
ستار عزتی - دانشجوی دکتری جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس

تخریب جنگل به طور همزمان با تخریب خاک شروع میشود. حفاظت و نگهداری خاک باعث حفاظت و نگهداری جنگل می شود، بنابراین مهندسی جنگل باید سعی در توسعه فنونی داشته باشد که میزان تخریب خاک کمتر و زمان بازیابی آن کوتاهتر باشد. پژوهش پیش رو به منظور ارزیابی بازیابی وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ خاک­های کوبیده شده در مسیرهای چوبکشی رها شده بعد از یک دوره ۲۰ساله در جنگل خیرود انجام شد. چهار مسیر چوبکشی انتخاب شد و در هر یک از آنها سه طبقه شدت تردد و دو طبقه شیب مشخص شد تا نمونه­ گیری در محل رد چرخ­ها در قطعه نمونه های ۴۰ مترمربعی انجام شود. برای نمونه­ گیری در داخل جنگل، به فاصله ۲۰ تا ۳۰ متر از مسیرهای چوبکشی، قطعه نمونه های شاهد مستقر شدند تا روند بازیابی خاک در مسیرهای چوبکشی با منطقه شاهد با استفاده از آزمون چندگانه دانکن مقایسه شود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ خاک و کمترین مقدار تخلخل در شدت تردد زیاد و شیب ببیشتر از ۲۰ درصد است. وزن مخصوص ظاهری و تخلخل در محل­ های مختلف رد چرخ در مسیرهای چوبکشی با گذشت ۲۰ سال، بیشتر و کمتر از منطقه شاهد بود، اما اختلاف آنها معنی­ دار نبود، درحالی که این اختلاف درمورد مقاومت به نفوذ معنی­ دار بود. با گذشت ۲۰ سال از عملیات چوبکشی، ویژگی های فیزیکی خاک در حال بازیابی هستند، به طوری که وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ به اندازه ۱۲/۷۵ و ۲۳/۳۰ درصد بیشتر و تخلخل به مقدار ۹/۷۴ درصد کمتر از منطقه شاهد بود. این اختلاف برای وزن مخصوص ظاهری و تخلخل معنی ­دار نبود، اما برای مقاومت به نفوذ معنی­ دار بود. نتایج به دست آمده نشان داد که برای بازیابی کامل وزن مخصوص ظاهری، تخلخل و مقاومت به نفوذ، مدت زمان بیشتر از ۲۰ سال نیاز است.

بازیابی ویژگی های خاک, تخلخل, مسیر چوبکشی, مقاومت به نفوذ, وزن مخصوص ظاهری