توحید ابراهیمی گجوتی - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
خسرو ثاقب طالبی - دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
احمد رزبان حقیقی - کارشناس ارشد پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
ناصر کاسبی - کارشناس ارشد پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
یوسف ایمانی - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

پژوهش پیش رو به منظور شناخت نیاز رویشگاهی گونه چتنه (Wild. Juniperus foetidissima) در جنگل های ارسباران انجام شد. مساحت منطقه مورد مطالعه ۱۵۰۰۰ هکتار بود که شامل زیرحوضه ستن چای از حوضه کلیبرچای به مساحت ۱۳۳۳۵هکتار و قسمتی از حوضه ایلگنه چای به مساحت ۶۶۵ هکتار می باشد. در منطقه مورد نظر در داخل شکل های مختلف زمین و در جهت های جغرافیایی متفاوت، ۱۴ قطعه نمونه انتخاب شد. در داخل هر یک از قطعات نمونه فاکتورهای اکولوژیکی منطقه نظیر جهت دامنه، ارتفاع از سطح دریا، بافت خاک، میزان NPK، درصد کربن آلی، درصد مواد خنثی شونده، pH، EC و درصد گل اشباع و برخی مشخصات کمی (قطر و ارتفاع) درختان اندازه گیری شد. در منطقه مورد مطالعه، انتشار گونه چتنه در محدوده ارتفاعی ۶۱۰ تا ۱۴۱۰ متر بالاتر از سطح دریا بود. بافت خاک لومی، لومی- رسی تا رسی بود و میزان ماده آلی آن از ۱/۴ تا ۳/۷۴ درصد متغیر بود. اسیدیته خاک رویشگاه های چتنه در ارسباران از ۷/۱ تا ۷/۸ متغیر است که نشان دهنده خنثی تا قلیایی بودن این خاک ها می باشد. قطر برابر سینه پایه ها بین ۳ تا ۲۴/۵ سانتی متر در شکل های مختلف زمین در نوسان بود. بلندترین پایه های چتنه اندازه گیری شده با ارتفاع ۱۲ متر در جهت جنوب شرقی و شرقی قرار داشتند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) نشان داد که فاکتورهای درصد شن، درصد رس و میزان پتاسیم با مولفه یک و فاکتورهای اسیدیته، میزان مواد آلی و فسفر با مولفه دو همبستگی بیشتری داشتند و به ترتیب بیانگر خصوصیات فیزیکی و شیمایی رویشگاه های مورد بررسی هستند.

آذربایجان شرقی, جنگل های ارسباران, چتنه, نیاز رویشگاهی