جعفر حسین زاده - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام
ایاد اعظمی - مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام
ماشاء اله محمدپور - مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام

بحران زوال بلوط در سال های اخیر موجودیت جنگل های زاگرس را به مخاطره انداخته و بر ساختار توده های جنگلی تاثیر گذاشته و پایداری آنها را دستخوش تغییر نموده است. شناسایی عامل های موثر بر گسترش این پدیده می تواند برنامه ریزان و متولیان حفاظت این جنگل ها را برای کنترل بحران یاری نماید. در این تحقیق تاثیر ویژگی های محیطی توده ها بر پدیده زوال درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii) در بخشی از جنگل های زاگرس جنوبی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور تعداد ۱۲ توده دچار خشکیدگی بلوط ایرانی در شرایط مختلف رویشگاه مله سیاه در قالب دو جهت شمالی و جنوبی، دو طبقه ارتفاعی و سه تکرار انتخاب شد. در هریک از توده ها یک خط ترانسکت تصادفی تعیین و تعداد سه قطعه نمونه مربعی ۲۵ آری در طول هر ترانسکت مشخص و تمامی درختان آنها اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره گیری از نرم افزارهایSPSS  و  Excelدر قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و آزمون فاکتوریل از روش های مقایسه میانگین ها استفاده شده است. نتایج نشان داد ویژگی های درختان از قبیل قطر، ارتفاع، طول تاج و سطح مقطع برابر سینه در جهت های مختلف دامنه و ارتفاعات مختلف از سطح دریا تفاوت معنی داری ندارد، با این حال جهت دامنه بر میزان خشکیدگی درختان دانه زاد اثر معنی دار داشت و عامل ارتفاع از سطح دریا بر خشکیدگی شاخه زادها اثر معنی دار داشت. میزان خشکیدگی در جهت جنوبی بیشتر از جهت شمالی و در ارتفاع پایین بیشتر از ارتفاع بالا بود. اثرات متقابل این دو عامل بر میزان خشکیدگی نیز معنی دار بود.

ارتفاع از سطح دریا, ایلام, بلوط, جهت دامنه, زوال