پدرام غدیری پور - کارشناس ارشد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
محسن کلاگری - استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
محمدحسن صالحه شوشتری - کارشناس پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان

گونه بومی تندرشد پده (Populus euphratica) به سبب پراکندگی زیاد در کشور و تحمل به شوری خاک و شرایط اقلیمی گرم و خشک از اهمیت زیادی برخوردار است. این بررسی در ایستگاه تحقیقاتی کوشکک در استان خوزستان به عنوان یکی از رویشگاه های عمده پده بر روی ۲۰ پروونانس پده (P. euphratica) با مبداهای جغرافیایی مختلف کشور به همراه یک کلن حاصل از کشت سلولی انجام شد. از هر پروونانس ۳۰ قلمه تهیه و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در بهمن ۱۳۸۸ کشت شد. ویژگی­های کمی و کیفی نهال­ها شامل رشد قطر یقه و ارتفاع، درصد جوانه زنی قلمه ، سطح ویژه و درصد ماده خشک برگ و مشخصه های مورفولوژیکی برگ شامل طول، حداکثر پهنا، نسبت طول به حداکثر پهنا، طول دمبرگ، نسبت طول دمبرگ به طول برگ، ضخامت و سطح برگ به همراه صفت های زاویه شاخه با تنه و تعداد شاخه های بلندتر از ۰/۵ متر در طول یک سال پس از کاشت در خزانه اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه­واریانس نشان داد که از لحاظ تمام صفت های موردبررسی، به جز تعداد شاخه های بلندتر از ۰/۵ متر و زاویه شاخه، بین پروونانس ها اختلاف معنی دار وجود دارد و پروونانس های رامهرمز و اصفهان به ترتیب از رشد قطری و ارتفاعی مطلوب تری برخوردار بودند. پروونانس ماهنشان نیز به دلیل درصد جوانه زنی کم و عدم تناسب مورفولوژی برگ آن با شرایط اقلیم گرمسیری، نامناسبترین پروونانس برای استقرار در شمال استان خوزستان بود. همچنین طبق نتایج آزمون تجزیه به مولفه های اصلی، پروونانس های ماهنشان، جلفا، زابل و کرمان از سایر ژنوتیپ ها متمایز شدند.

پده, پروونانس, خوزستان, ویژگی های رویشی, ویژگیهای مورفولوژیکی