منیژه رجب پور رحمتی - دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
علی اصغر درویش صفت - استاد گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
نیکلاس بغدادی - رئیس مرکز تحقیقات سنجش از دور IRSTEA، مونتپلیه، فرانسه
منوچهر نمیرانیان - استاد گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
حمید صوفی مریو - کارشناس مسئول گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

اندازه گیری ارتفاع تاج پوشش در جنگل مستلزم صرف زمان و هزینه زیاد است. در مقابل داده های لیدار سنجنده GLAS ماهواره ICESat امکان اندازه گیری ارتفاع را از طریق اندازه گیری فاصله سنجنده تا پدید یا سطح مورد دید فراهم می آورد. از این رو، هدف از این پژوهش بررسی قابلیت این داده ها برای برآورد ارتفاع تاج پوشش در جنگل های شمال ایران است. به این منظور یک نوار شمالی- جنوبی از داده های ICESat-GLAS در شرق جنگل آموزشی- پژوهشی خیرود تجزیه وتحلیل شد. سنجه های گستره شکل موج، گستره لبه پیشتاز و گستره لبه پشتی شکل موج ها محاسبه شد. همچنین شاخص زمینی براساس مدل رقومی زمین در محل لکه های زمینی لیدار محاسبه شد. برای برآورد حداکثر ارتفاع تاج پوشش جنگل، روش مستقیم (اختلاف بین سیگنال آغازین و قله زمین) و مدل های رگرسیونی مختلفی آزمون شد. به منظور توسعه مدل های رگرسیونی و اعتبارسنجی آنها، ارتفاع ۳۳۰ درخت از بلندترین درختان در ۳۳ قطعه نمونه زمینی دایره ای به قطر ۷۰ متر در محل لکه های زمینی لیدار در جنگل اندازه گیری شد. ارتفاع برآورد شده به روش مستقیم دارای  و RMSE به ترتیب ۰/۵۶ و ۱۰/۳۲ متر بود، اما مدل های رگرسیونی براساس سنجه ها و مدل رقومی زمین، نتایج بهتری ارائه داد. بهترین مدل با کمترین مقدار معیار اطلاعاتی آکائیکه (۲۰۴/۵۵) با استفاده از گستره شکل موج و شاخص زمینی دارای  و RMSE به ترتیب ۰/۸۲ و ۶/۱۶ متر بود. نتایج این پژوهش نشان داد که با استفاده از داده های لیدار فضایی می توان حداکثر ارتفاع  تاج پوشش را در مناطق شیب دار با دقت رضایت بخش به ویژه در سطوح وسیع برآورد کرد. امید است با به کارگیری دیگر روش های آماری و یافتن الگوریتم هایی در جهت کاهش اثر شیب بر داده های لیدار، بتوان برآوردی دقیق تر از ارتفاع به عمل آورد.

حداکثر ارتفاع تاج پوشش, لیدار فضایی, گستره شکل موج, گستره لبه پشتی, گستره لبه پیشتاز, ICESat-.GLAS