سیدیوسف عرفانی فرد - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
الهه خسروی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

تحلیل توزیع مکانی گیاهان چوبی در مناطق خشک و نیم ه­خشک، کنش­های متقابل آنها و چگونگی تاثیرشان بر یکدیگر را توضیح می­دهد. این پژوهش با هدف ارزیابی کنش ­های متقابل درون­ گونه­ ای درختچه­ های اشنان (Seidlitzia rosmarinus) در مناطق خشک مرکزی ایران با استفاده از آماره­ های اختصاری مختلف (تابع همبستگی جفتی g(r)، تابع O-ring O(r)، تابع توزیع نزدیک­ترین همسایه D(r)، تابع توزیع تماس کرویHs(r)  و تابع همبستگی نشان­دار kmm(r)) انجام شد. یک قطعه­ نمونه با ابعاد ۱۶۰ × ۱۶۰ متر که به­ طور خالص پوشیده از اشنان بود، در منطقه حفاظت شده قهی استان اصفهان انتخاب شد. نقشه نقطه­ ای تمام ۹۸۹ درختچه اشنان با استفاده از سامانه موقعیت ­یاب جهانی تفاضلی سه فرکانسه تریمبل R۸ با دقت سه میلی­ متر ± ۰/۱ پی ­پی­ ام تهیه شد. مقایسه با فرآیند پوآسون ناهمگن نشان داد که الگوی مشاهده شده درختچه­ ها دارای ناهمگنی مکانی معنی­ دار (در سطح اطمینان ۹۵ درصد) بود. نتایج g(r) و O(r) نشان­دهنده تجمع معنی­ دار (در سطح اطمینان ۹۵ درصد) درختچه­ های اشنان تا فاصله سه متر در کنار یکدیگر بود. نتایج D(r) و Hs(r) نیز نشان داد که بیشترین فاصله تا نزدیک­ترین درختچه شش متر بود و توزیع اندازه فضاهای خالی تا این مقیاس به­ طور معنی ­داری با توزیع تصادفی تفاوت داشت. درنهایت، kmm(r) برای ارتفاع، قطر متوسط تاج و مساحت تاج همبستگی مثبت ویژگی­ های زیست­ سنجی اشنان­ ها را نشان داد. به­ طور کلی، نتیجه­ گیری شد که در منطقه مورد مطالعه بین پایه­ های گروهی اشنان یک کنش متقابل مثبت وجود دارد که با توجه به اثر تسهیل­ کنندگی درون­ گونه­ ای آنها بر یکدیگر در کنار هم تجمع کرده­ اند.

اشنان, تابع O-ring, تابع توزیع تماس کروی, تابع توزیع نزدیکترین همسایه, تابع همبستگی نشان دار, منطقه حفاظت شده قهی