جمشید اسلام دوست - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشگاه تربیت مدرس
هرمز سهرابی - استادیار، دانشگاه تربیت مدرس
سیدمحسن حسینی - استاد، دانشگاه تربیت مدرس
بهرام ناصری - دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشگاه تربیت مدرس

فاکتور زی توده یکی از روش های کارآمد برای برآورد غیرمخرب زی توده و کربن اندوخته در درختان و توده های جنگلی است که در سال های اخیر به دلیل اهیمت مسایل مربوط به تغییر اقلیم، موردتوجه پژوهشگران این بخش قرار گرفته است. هدف پژوهش پیش رو، ارائه فاکتور زی توده، نسبت زی توده تاج به کل و فاکتور تعمیم زی توده برای سه گونه جنگلی دست کاشت ۲۰ساله صنوبردلتوئیدس (Populus deltoides Bartr. Ex Marsh)، توسکا ییلاقی (Alnus subcordata C.A.Mey.) و دارتالاب (Taxodium distichum L. Rich) است. بدین منظور از هر گونه، ۱۲ پایه قطع و مشخصه های درصد رطوبت و وزن خشک به تفکیک تنه، شاخه، سرشاخه و برگ اندازه گیری شد. براساس نتایج، فاکتور زی توده صنوبردلتوئیدس، توسکاییلاقی و دارتالاب به ترتیب برای شاخه ۰۳۶/۰، ۰۰۷/۰، ۰۰۶/۰، سرشاخه ۰۵۵/۰، ۰۱۷/۰، ۰۲۴/۰ و برگ ۰۴۱/۰، ۰۰۶/۰، ۰۳۱/۰ تن بر مترمکعب بود. نسبت زی توده تاج به کل در گونه صنوبر دلتوئیدس به طور معنی داری کمتر از دو گونه دیگر بود. مقادیر فاکتور تعمیم زی توده برای صنوبر دلتوئیدس، توسکاییلاقی و دارتالاب به ترتیب ۴۹۹/۰، ۵۵۴/۰ و ۶۲۱/۰ تن بر مترمکعب محاسبه شد که اختلاف آنها معنی دار بود (۰۵/۰> ρ). گرچه این ضرایب ساده و کارآمد هستند، اما استفاده از آنها در جنگل کاری های دیگر باید با احتیاط انجام شود، زیرا درصورت تفاوت بسیار زیاد توده ها، ممکن است برآورد ها اریب باشند.

برآورد زی توده و کربن, تخصیص زی توده, جنگل کاری, فاکتور تعمیم زی توده, کلوده