علی اصغر درویش صفت - استاد، دانشگاه تهران
فاطمه غفاری دافچاهی - کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشگاه تهران
امیراسلام بنیاد - دانشیار، دانشگاه گیلان

به منظور بررسی قابلیت تصاویر ماهواره ای در تفکیک صنوبرکاری ها و تهیه نقشه آنها، تصاویر سنجنده های IRS-P۶-LISSIII&IV مربوط به سال ۱۳۸۶ و سنجنده TM مربوط به سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۰ شهرستان صومعه سرا در استان گیلان، تجزیه وتحلیل شدند. تصاویر LISSIII&IV به ترتیب با خطای RMS ۱۱ متر و ۶۰ سانتی متر مورد تصحیح هندسی قرار گرفتند. پردازش تصاویر به روش های نسبت گیری، ادغام، تحلیل مولفه های اصلی و همچنین فرایند کاهش نویز به روش تحلیل معکوس مولفه های اصلی انجام شد. نقشه واقعیت زمینی در دو گروه سنی صنوبرکاری های کمتر از پنج سال نیمه انبوه و همچنین صنوبرکاری های بیشتر از پنج سال انبوه از طریق کار میدانی تهیه شد. روش های مختلف طبقه بندی سخت و روش طبقه بندی فازی در سه راهکار مختلف برای تجزیه وتحلیل استفاده شد. راهکار اول با طبقه بندی تصاویر در سه طبقه صنوبرکاری های کمتر از پنج سال نیمه انبوه و صنوبرکاری های بیشتر از پنج سال انبوه و طبقه غیره انجام شد. در راهکار دوم طبقه بندی با دو طبقه صنوبرکاری های یادشده و طبقات شالیزار، توده های توسکا، توده های سوزنی برگ، دریا، شهر و غیره انجام شد و سپس طبقه های غیر از صنوبر در یک گروه یکپارچه شدند. در سومین راهکار، ناحیه موردبررسی به سه زیرمنطقه تبدیل و سپس طبقه بندی در سه زیرمنطقه به طور مستقل و با روش های یادشده، انجام شد. نتایج ارزیابی صحت نشان داد که راهکار اول و دوم نتوانستند طبقات صنوبر را با صحت زیادی تفکیک کنند. در مقابل در راهکار سوم صحت کلی و ضریب کاپا در هر سه زیرمنطقه افزایش یافت. بهترین نتیجه طبقه بندی مربوط به زیرمنطقه یک با صحت کلی۸۰ درصد و ضریب کاپای ۵۸/۰ براساس تصویرTM  سال ۱۳۸۸ بود. درمجموع باید بیان کرد که در منطقه موردبررسی و با رویکرد مورداستفاده، امکان تهیه نقشه صنوبرکاری ها وجود نداشته است.

تصاویر IRS, تصاویر Landsat, واقعیت زمینی, طبقه بندی, نقشه صنوبرکاری ها