سعید ورامش - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
مسعود طبری - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

تحقیق حاضر با توجه به مشکلات تجدیدحیات گونه بلندمازو در جنگلهای شمال کشور و نقش کلیدی میزان نور و رقابت رستنی های علفی (با گونه غالب گرامینه) در استقرار زادآوری و رویش نهال آن انجام شد. برای این منظور، بذرهای سالم و هم اندازه بلندمازو از پای یک درخت بالغ جمع آوری و در یک عرصه باز جنگل جلگه ای خزری (حوزه شهرستان نور) به طور مستقیم کاشته شد. آزمایش، در قالب طرح فاکتوریل، با بلوک های کاملا تصادفی با تیمارهای آزاد کردن (حذف علف هرز و رقابت علف هرز) و شدت نور (نور کامل و سایه ۴۰ درصد یا نیم سایه) به مدت سه سال انجام گردید. برای ایجاد سایه از سایبان مشبک به ارتفاع ۱۰۰ سانتی متر استفاده شد. نتایج در پایان سومین فصل رویش نشان داد که در شرایط رقابت گرامینه، رویش ارتفاعی، قطر یقه و تعداد شاخه های جانبی نهال های تولید شده بلندمازو به طور معنی داری کاهش یافت، ولی زنده مانی تغییری نکرد. با افزایش نور، تعداد شاخه های جانبی افزایش یافت، ولی تغییر معنی داری در میزان زنده مانی، رویش طولی و قطری نهال ها ایجاد نشد. زنده مانی نهال ها در رقابت با رستنی های علفی ۴/۸۶ درصد و در نور کامل از ۶/۹۰ درصد بدست آمد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که رشد و استقرار نهال بذرکاری شده بلندمازو در عرصه باز، همانند عرصه نیم سایه، از موفقیت برخوردار است. بنابراین پیشنهاد می شود که برای احیای عرصه های مخروبه و تجدیدحیات نشده برخی جنگلهای جلگه ای شمال کشور، از کشت مستقیم بذر بلندمازو در عرصه های باز استفاده شود. برای کم کردن فشار رقابت گرامینه، بهتر است در سالهای نخست بعد از بذرکاری، آزاد کردن نهال صورت پذیرد.

بلندمازو, بذرکاری, شدت نور, رقابت, رشد