سید مرتضی مرتضوی جهرمی - Member of scientific board, Research Centre of Agricultural and Natural Resources

درختچه هوهوبا(Simmondsia chinensis (Link) Schneider)  بومی مناطق خشک جنوب غربی ایالات متحده آمریکا و شمال مکزیک و از مقاوم ترین گیاهان به خشکی و گرما بوده که از نظر ایجاد فضای سبز و حفاظت خاک و احیای مناطق بیابانی حائز اهمیت است. به علاوه دانه ها ی گیاه حاوی ۴۰ درصد موم مایع یا روغن منحصر به فردی است که در صنایع داروسازی، مواد و لوازم آرایشی و بهداشتی، تولید روغن خوراکی، و نیز در صنایع سنگین موارد مصرف بالقوه فراوانی دارد. به منظور بررسی سازگاری این گیاه در جنوب استان فارس در شرایط آبی و دیم، در سال ۱۳۷۲ تعداد ۲۸۶ اصله در جهرم و در سال ۱۳۷۳ تعداد ۲۲۵ اصله نهال در ایستگاه نیمه لارستان غرس و همه ساله درصد زنده مانی ، میزان رویش طولی و قطر تاج پوشش، فنولوژی، تفرق صفات در پایه های نر و ماده و سایر عوامل اندازه گیری و یادداشت برداری گردید. نتایج بدست آمده در جهرم حکایت از سازش گیاه با شرایط منطقه دارد و تولید بذر هوهوبا برای اولین بار در کشور در این آزمایش تحقق یافته است. میانگین (آبی و دیم) بذر تولید شده از ۱۲۰ پایه ماده در سال های ۱۳۷۷، ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ به ترتیب در حدود ۱۵، ۲۲، و ۳۵ کیلوگرم و میزان روغن اندازه گیری شده ۴۳ درصد برآورد گردید. ادامه آبیاری از سال چهارم به بعد رویش طولی، تاجی و محصول پایه های ماده را در مقایسه با نهال های شاهد به طور معنی داری افزایش داد. گرچه در لارستان، درصد زنده مانی در تیمار دیم و رویش طولی و تاجی و تولید بذر به دلایلی از قبیل تغییر پروونانس، بافت سنگین تر خاک و نیز مشکلات حفاظتی، به اندازه جهرم رضایت بخش نبود، ولی گیاه هوهوبا در این منطقه نیز سازگاری نسبی داشته و به مرحله تولید بذر رسید. کسب نتایج مطمئن تر برای توصیه به دستگاه های اجرایی و بهره برداران منوط به اجرای فاز دوم تحقیقات در زمینه مقایسه پروونانس ها، کلن ها و ارقام مختلف می باشد.

Jojoba, survival, height, crown diameter, Rain-fed, drought resistant, Iran