اسدالله متاجی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
رضا اخوان - استادیار موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
سیاوش آقاخانی - کارشناس ارشد جنگلداری.

به منظور بررسی میزان موفقیت جنگلکاری با گونه های پهن برگ در شهر اراک، منطقه ای به صورت نوار جنگلی و به مساحت ۱۶۰ هکتار شامل دو گونه زبان گنجشک و اقاقیا انتخاب شد. با جنگل گردشی در منطقه برای هر گونه ۳ تیمار شامل:منطقه با دخالت مطلوب ومنظم مجری وتاثیرات اجتماعی زیاد، منطقه با دخالت متوسط و نامنظم مجری وتاثیرات اجتماعی متوسط و منطقه با دخالت کم و بدون برنامه مجری وتاثیرات اجتماعی کم مد نظر قرار گرفت. برای آماربرداری (با توجه به ساختار نواری منطقه) از روش پلات گذاری در امتداد ترانسکت استفاده شد. در نهایت ۱۴۸ قطعه نمونه با فاصله ۲۰۰ متر و به مساحت ۲۰۰ مترمربع اندازه گیری شد. برای ارزیابی میزان موفقیت جنگلکاری، در قطعات نمونه مشخصه های کمی و کیفی برداشت شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از آزمونهای t و توکی (Tukey) وهمچنین در مطالعات کیفی از آزمونهای ناپارامتریک K نمونه مستقل (آزمونهای کروسکال والیس و کای اسکور) استفاده گردید. به منظور بررسی شرایط خاک منطقه، تعداد ۷ پروفیل حفر و از هر پروفیل دو نمونه خاک (از اعماق۳۰ -۰ و ۶۰-۳۰ سانتیمتری) برای تعیین مشخصه های فیزیکی و شیمیایی خاک برداشت شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که هرچه از سمت مناطق با دخالت کم و بدون برنامه به سمت مناطق با دخالت زیاد و منظم پیش می رویم بافت خاک مطلوب تر و حاصلخیزی خاک افزایش می یابد. همچنین در مناطقی که گونه زبان گنجشک کاشته شده حاصلخیزی خاک در مقایسه با مناطق کاشته شده با گونه اقاقیا کمتر می باشد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق از لحاظ مجموع مشخصه های کمی و شاخص های استقرار جنگلکاری، گونه اقاقیا بر زبان گنجشک برتری دارد، ولی از لحاظ مشخصه های کیفی و نیز مسائل زیبایی شناختی و دید بصری، گونه زبان گنجشک در مجموع دارای مزیت بیشتری است. بنابراین به منظور توسعه فضای سبز و جنگلکاری با گونه های پهن برگ در شهر اراک، در مواردی که هدف طراحی منظر و مسائل زیبایی شناختی شهری  می باشد، پیشنهاد می گردد تا از گونه زبان گنجشک استفاده شود، ولی در حالاتی که استقرار جنگلکاری و بهبود مشخصه های کمی مدنظر است، گونه اقاقیا می تواند انتخاب مناسبی باشد.

جنگلکاری, ارزیابی کمی و کیفی, گونه های پهن برگ, اراک