جمشید مختاری - Member of Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center of Mazandaran province (ANRRCMP), SARI
علیرضا مدیررحمتی - Member of Scientific Board, Research Institute of forests and Rangelands, P. O. Box ۱۳۱۸۵ – ۱۱۶, Tehran, Iran.

به منظور تعیین بهترین ارقام مناسب صنوبر درصنایع سلولزی که بیشترین تولید چوب را در واحد سطح دارا می باشند طرح تحقیقاتی بهره برداری کوتاه مدت صنوبر، در سه دوره بهره برداری دو ساله، سه ساله و چهار ساله به صورت جداگانه در چمستان به مرحله اجرا گذاشته شد و ارقام صنوبر با توجه به قدرت تولید جست (از محل یقه و ریشه)، رویش و مقدار تولید بیوماس چوبی در واحد سطح مورد مقایسه قرار گرفتند. در این طرح که با کاشت مستقیم قلمه انجام شد، پس از طی یک دوره رویش (در زمستان سال بعد)، کلیه جست های حاصل از محل یقه کف برگردیدند تا تنظیم و یکنواختی و تسریع در رشد و قدرت جست زنی نهالها صورت گیرد. در پایان هریک از دوره های بهره برداری، کلیه جست ها قطع و برداشت شدند و بیوماس چوبی یک بار، بلافاصله پس از قطع (به صورت تر) و بار دیگر پس از ۶ ماه به صورت خشک شده توزین گردید. در این طرح ۱۵ کلن صنوبر ازگونه های دلتوئیدس، اورامریکن و نیگرا مورد آزمایش قرارگرفتند. پس از اندازه گیری و آماربرداری سالیانه، متغیرهایی همچون درصد زنده مانی نهال، تعداد کل جست تولید شده به ازاء هر پایه، تعداد جست های بلندتر از دو متر، میانگین قطر و ارتفاع جست های بلندتر از دو متر، قطر و ارتفاع بلندترین جست ها و مقاومت یا حساسیت کلن ها در برابرآفت ها و بیماریها تعیین گردیدند. در پایان اجرای طرح، مقایسه کلن ها از نظر رویش و زنده مانی و تولید ماده خشک چوبی در واحد سطح به عمل آمد. تجزیه و تحلیل نتایج براساس قالب آماری طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. براین اساس در دوره بهره برداری دوساله، کلن Populus deltoides ۶۹/۵۵ با تولید ۰۵/۲۰ تن ماده خشک چوبی در سال و در هکتار بیشترین تولید را داشته و پس از آن کلن های    Populus euramericana triplo با تولید ۵۲/۱۷ تن در هکتار و کلن P.d. ۷۳/۵۱   با تولید ۱۹/۱۷ تن در هکتار قرار گرفته اند. در دوره بهره برداری سه ساله، صنوبر دلتوئیدسP.d.  ۷۷/۵۱   با تولید۷۰/۱۶ تن در هکتار و در سال بالاترین تولید را داشته است و پس ازآن کلن های P.e.  triplo  وP.d.   ۶۹/۵۵   به ترتیب با تولید ۷۵/۱۵ تن و ۷۳/۱۴ تن در هکتار قرار گرفته اند. در دوره بهره برداری چهار ساله، صنوبر دلتوئیدسP.d.  ۶۹/۵۵   با تولید ۱۹ تن ماده خشک چوبی درهکتار و در سال حداکثر تولید را داشته و پس از آن، کلن های  P.d.  ۷۷/۵۱و  P.e.  triplo به ترتیب با تولید ۷۷/۱۷ تن و ۹۶/۱۶ تن درهکتار قرار دارند. میان کلن ها در هر سه دوره از نظر تولید ماده خشک چوبی اختلاف معنی دار وجود دارد.

Chamestan, Poplar, SHORT ROTATION, wood production