وحیده جوادی - MS student of Clinical Psychology, Department of Clinical Psychology, School of Medicine, Zanjan University of Medical Sciences, Zanjan Iran
امید ساعد - Assistant professor, Department of Clinical Psychology, School of Medicine, Zanjan University of Medical Sciences, Zanjan, Iran

مقدمه: اختلال های اضطرابی یکی از شایع ترین اختلال ها در دوره کودکی و نوجوانی هستند. با توجه به پیامد این اختلال ها بر عملکرد تحصیلی، خانوادگی و اجتماعی کودکان و نوجوانان، شناسایی موثرترین درمان ها و مداخلات روان شناختی در این اختلال ها از اهمیت به سزایی برخوردار است. در نتیجه، هدف این مطالعه، مروری بر مطالعات و پژوهش های انجام شده در ارتباط با اثر بخشی درمان شناختی-رفتاری بر اختلال های اضطرابی در کودکان و نوجوانان در ایران است. روش کار: در این مطالعه مروری سیستماتیک ۵۴ مطالعه از سه پایگاه Magiran، SID، Noormags درمورد اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر اختلال های اضطرابی کودکان و نوجوانان در ایران از سال ۱۳۹۸-۱۳۸۸ جمع آوری شد و ۲۷ مطالعه پس از ارزیابی های دقیق و مطابقت با ملاک های ورود و خروج و چک لیست استروپ انتخاب شدند که از آنها ۱۴ مورد به صورت کامل و ۱۳ مورد به صورت خلاصه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. یافته ها: تعداد آزمودنی ها در این مطالعه ۱۰۰۰ نفر کودکان و نوجوانان بودند. یافته ها نشان داد در اکثر مطالعات اندازه اثر گزارش شده در بازه ۱۵/۰ تا ۴۸/۰ قرار داشت که اندازه اثر متوسطی برای اثربخشی درمان است. عمده مطالعات بررسی شده مشکلات نظری و روش شناختی متعددی داشتند. تعدادی از این مشکلات رایج شامل موارد زیر بودند: وجود ضعف ها و نواقصی در مقایسه نتایج با مطالعات مشابه قبلی، ضعیف بودن تبیین های ارائه شده، کم بودن حجم نمونه، عدم استفاده از فرمول های آماری پیشرفته، عدم اشاره به شیوه های نظارت بر اجرای درمان توسط ناظر بالینی. همینطور در اکثر این مطالعات از اصول و دستورالعمل های استاندارد بین المللی کارآزمایی بالینی برای ارائه دقیق نتایج و گزارش آنها پیروی نشده بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعات مرور شده نشان از اثربخشی ضعیف تا متوسط پروتکل های مداخلاتی دارد اما به نظر می رسد در صورت رفع مشکلات نظری و روش شناختی این مطالعات در ایران، بتوان برآورد دقیق تری از اثربخشی درمان شناختی رفتاری برای اختلال های اضطرابی در کودکان و نوجوان به دست آورد.

Cognitive-Behavioral Therapy, Anxiety Disorders, Children and Adolescents, Systematic Review, Iran, درمان شناختی رفتاری, اختلال های اضطرابی, کودکان و نوجوانان, مرور سیستماتیک, ایران