افشین عین بیگی - PhD Student, Department of Counseling, Islamic Azad University, Bojnord, Branch, Iran
علی اکبر سلیمانیان - Associate Professor, Department of Counseling, Humanities Faculty, University of Bojnord, Bojnord, Iran
محمود جاجرمی - Associate Professor, Department of Counseling, Islamic Azad University, Bojnord, Branch, Iran

مقدمه: برخوردار بودن از انعطاف پذیری شناختی افراد را قادر می سازد تا علاوه بر مقابله بهتر در برابر موقعیت های استرس زا، کمتر دچار تنش شده، در برابر مشکلات از توانایی بالایی برخوردار باشند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و معنادرمانی بر افزایش انعطاف پذیری شناختی در سالمندان صورت گرفته است. روش کار: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و طرح آن از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری مورد مطالعه پژوهش حاضر شامل کلیه اعضای کانون بازنشستگان شهرستان بجنورد در سال ۱۳۹۹ بود که حداقل دارای سن ۶۰ سال بودند. حجم نمونه در این پژوهش شامل ۴۵ نفر بود که ابتدا به شیوه نمونه گیری هدفمند و جایگزینی تصادفی در سه گروه آزمایش ۱ (۱۵ نفره)، گروه آزمایش ۲ (۱۵ نفره) و گروه کنترل (۱۵ نفره) قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه انعطاف پذیری دنیس و وندروال (۲۰۱۰) بود. بسته درمانی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای و و درمان وجودی در ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه ای برای گروه های مداخله اجرا گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری اس پی اس اس نسخه ۲۲ انجام شد. یافته ها: بسته درمانی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان وجودی بر افزایش انعطاف پذیری شناختی شرکت کنندگان تاثیر گذار بود. همچنین از نظر مقایسه بین دو درمان در متغیر انعطاف پذیری شناختی با وجود تفاوت اندکی که وجود داشت، اما این مقدار تفاوت از نظر آماری بین دو رویکرد درمانی، معنادار نبوده است. نتیجه گیری: بسته درمانی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان وجودی به ترتیب طی ۸ و ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه ای توانست انعطاف پذیری شناختی افراد سالمند را افزایش دهد. بنابراین، به نظر می رسد انجام چنین مداخلاتی به نوبه خود می تواند زمینه بهبود عملکرد را در سالمندان در اکثر موضوعات و محورهای زندگی اجتماعی و روانشناختی فراهم نماید.

Acceptance and Commitment Therapy, Existentialism Therapy, Cognitive Flexibility, Elderly, درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد, درمان وجودی, انعطاف پذیری شناختی, سالمندان