زهرا محدث حکاک - PhD Candidate, Shahid Beheshti University, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
شهریار شهیدی - Professor, Shahid Beheshti University, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
محمود حیدری - Associate Professor, Shahid Beheshti University, Department of Psychology,, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
سعید ایمانی - Assistant Professor, Shahid Beheshti University, Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
شهربانو قهاری - Assistant Professor, Iran University of Medical Sciences, Department of Mental Health, School of Behavioral Sciences and Mental Health (Tehran Institute of Psychiatry), Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

مقدمه: اختلال مصرف مواد در زنان روبه افزایش است، درمقابل قطع درمان و شکست درمانی درآنها نرخ بالایی دارد و شناخت علل اختصاصی عود زنان ضروری به نظر می رسد. بنابراین هدف پژوهش شناسایی عوامل موثر بر عود مصرف مواد مبتنی بر موقعیت های پرخطر در زنان ایرانی مبتلا به اختلال مصرف موادافیونی است. روش کار: رویکرد پژوهش کیفی و ازنوع تحلیل مضمون است. بااستفاده از نمونه گیری هدفمند و ازطریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و بحث های گروهی کانونی اطلاعات جمع آوری شدند. نمونه گیری به صورت نظری تا اشباع داده ها ادامه یافت. ۲۵ مصاحبه انفرادی ۳۰تا۹۰ دقیقه ای و ۲گروه کانونی ۱۵ نفره ۱۰۵و۱۲۰دقیقه ای انجام شده و داده ها به اشباع رسیدند. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون(استرلینگ) صورت گرفت. برای سنجش پایایی از کدگذاری مجدد و روش هولستی استفاده شد و روایی ازطریق روایی محتوایی محاسبه شد. یافته ها: ۵۵ نفر زن مبتلا به اختلال مصرف مواد افیونی با میانگین ۵/۴ بار لغزش، درپژوهش مشارکت داشتند. در نتایج پژوهش مجموعا ۶ تم سازمان دهنده شامل حالت های هیجانی منفی بین فردی، تضادهای بین فردی، عوامل اجتماعی و محیطی، حالت های هیجانی مثبت، کنارآمدن و پیامد انتظارات و ۷۳ تم پایه شناسایی و دسته بندی شدند. نتیجه گیری: موقعیت های پرخطر می توانند زمینه ساز لغزش، عود و به عبارتی شکست در درمان باشند، اما خبر خوب این است که می توان از وقوع این موقعیت ها پیشگیری کرد. شناسایی موقعیت های پرخطر در زنان مبتلا به اختلال مصرف مواد افیونی، علاوه بر افزایش دانش در این زمینه می تواند زمینه ساز مداخلات درمانی پیشگیرانه اختصاصی در این گروه باشد.

Women's Addiction, Opioid Use Disorder, High Risk Situation, lapse and Relapse, اعتیاد زنان, اختلال مصرف موادافیونی, موقعیت پرخطر, لغزش و عود