فیروز مردانی - کارشناس مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان کردستان.
بایزید یوسفی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان کردستان.

آزمایش و ارزیابی ویژگی های بذر درختان گردو (Juglans regia) در استان کردستان به منظور بررسی تنوع ژنتیکی درختان گردو از نظر برخی صفات مهم بذراجراء شده است. در این آزمایش تعداد ۲۸ پایه برتر در ۵ شهرستان و از هر پایه ۱۰ عدد بذر به صورت تصادفی انتخاب و ویژگی های بذر شامل قطر بزرگ بذر، قطر کوچک بذر، وزن بذر، وزن مغز بذر، وزن پوسته چوبی، ضخامت پوسته چوبی و درصد مغز برای هر کدام از بذرها اندازه گیری و میانگین آنها محاسبه شد و اطلاعات و داده های بدست آمده در قالب آماری آشیانه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که میان نمونه های فوق در کلیه صفات مورد مطالعه اختلافات معنی داری وجود دارد. در میان نمونه های مورد بررسی پایه های گردو شهرستان های مریوان و پاوه با داشتن بالاترین مقدار وزن و درصد مغز و همچنین پایین ترین وزن و ضخامت پوسته چوبی مناسب ترین پایه ها جهت گزینش می باشند. برآورد همبستگی میان صفات نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری میان متوسط قطر بزرگ بذر با متوسط قطر کوچک، وزن متوسط بذر، وزن متوسط مغز و وزن متوسط پوسته چوبی وجود دارد، ولی متوسط قطر بزرگ با درصد مغز دارای همبستگی معکوس و معنی داری می باشد. متوسط قطر کوچک با وزن متوسط بذر، وزن متوسط مغز و وزن متوسط پوسته چوبی در سطح احتمال ۱% و با درصد مغز در سطح احتمال ۵% دارای همبستگی مثبت و معنی داری بوده اند. وزن متوسط بذر همبستگی مثبت و معنی داری با وزن متوسط مغز، وزن متوسط پوسته چوبی، ضخامت پوسته چوبی و درصد مغز داشته است. وزن متوسط مغز با وزن متوسط پوسته چوبی و درصد مغز دارای همبستگی مثبت و معنی داری بوده است. وزن متوسط پوسته چوبی با ضخامت پوسته چوبی دارای همبستگی مثبت و معنی دار، ولی با درصد مغز دارای همبستگی معکوس و معنی داری می باشد. ضخامت پوسته چوبی نیز با درصد مغز دارای همبستگی معکوس و معنی داری می باشد. به منظور پی بردن به میزان شباهت میان جمعیت ها بر اساس صفات مورد مطالعه تجزیه کلاستر (خوشه ای) بر روی داده های به دست آمده انجام گرفت که نتایج آن نشان داد که در مجموع گروه های شهرستان های سقز و سنندج دارای بیشترین شباهت با هم می باشند. در واقع در این مطالعه گروه های واقعی سه گروه مریوان، پاوه، سقز- سنندج و بانه است. بنابراین در مطالعات آتی می توان برای کاهش هزینه و وقت به جای پنج گروه یا شهرستان پاوه، مریوان، سقز، سنندج و بانه سه گروه انتخاب و مورد بررسی قرار داد.

گردو, ویژگی های بذر, استان کردستان